هرم تغذیه یک مدل ساده برای نشان دادن گروه‌های غذایی و میزان مصرف هر یک است. در هر سطح از هرم، مواد غذایی به تناسب نیاز بدن طبقه‌بندی شده‌اند. در کنار این، میزان پروتئین مورد نیاز بدن به عوامل مختلفی از جمله سن، جنسیت، و سطح فعالیت بدنی بستگی دارد.

سطوح هرم تغذیه و منابع پروتئین:

    1.    پایه هرم (غلات و سبزیجات):
    •    غلات و سبزیجات منبع خوبی از کربوهیدرات‌ها، فیبر، و ویتامین‌ها هستند، اما پروتئین زیادی ندارند. با این حال، غلات کامل مثل کینوا و برخی از سبزیجات (مانند بروکلی) مقداری پروتئین دارند.
    •    پروتئین: 2-6 گرم در هر وعده
    2.    میوه‌ها:
    •    میوه‌ها بیشتر برای تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی استفاده می‌شوند و معمولاً پروتئین کمی دارند.
    •    پروتئین: کمتر از 1 گرم در هر وعده
    3.    منابع پروتئین گیاهی (حبوبات، مغزها و دانه‌ها):
    •    حبوبات (مثل نخود، عدس و لوبیا) و مغزها و دانه‌ها منابع غنی از پروتئین گیاهی هستند و به عنوان مکمل مناسبی برای منابع حیوانی محسوب می‌شوند.
    •    پروتئین: 6-10 گرم در هر وعده
    4.    منابع پروتئین حیوانی (گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، لبنیات):
    •    این دسته شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات است که منابع اصلی پروتئین‌های کامل هستند.
    •    پروتئین: 20-25 گرم در هر وعده
    5.    چربی‌ها و قندها:
    •    این بخش از هرم شامل روغن‌ها، کره و شیرینی‌ها است که باید به مقدار کم مصرف شوند. این گروه پروتئین زیادی ارائه نمی‌دهد.

میزان پروتئین مورد نیاز بدن:

    •    بزرگسالان فعال (18-65 سال):
    •    مردان: 56-70 گرم در روز
    •    زنان: 46-60 گرم در روز
    •    کودکان و نوجوانان:
    •    1-3 سال: 13 گرم در روز
    •    4-8 سال: 19 گرم در روز
    •    9-13 سال: 34 گرم در روز
    •    افراد مسن (65 سال به بالا):
    •    توصیه به مصرف 1.2 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن برای حفظ عضلات

نکته‌ها:

    •    مصرف بیش از حد پروتئین از منابع حیوانی ممکن است با افزایش چربی و کلسترول همراه باشد، بنابراین ترکیب با منابع گیاهی پیشنهاد می‌شود.
    •    برای افراد با فعالیت بدنی بیشتر یا ورزشکاران، نیاز به پروتئین ممکن است بالاتر باشد.

ترکیب صحیح این منابع با توجه به هرم تغذیه، می‌تواند به حفظ سلامت و تنوع در رژیم غذایی کمک کند.

امروز قصد داریم درباره رژیم گیاه خواری توضیح مختصری دهیم. اینکه آیا گیاه خواری بهتر است یا همه چیزخواری؟؟!!

رژیم گیاه خواری قطعا میتواند مفید باشد اما با توجه به شرایط میبایست برنامه ریزی دقیق و درستی برای آن در نظر گرفته شود. اگر این رژیم به درستی رعایت شود بیمای هایی مانند یبوست، فشار خون، چاقی و سرطان کولون رو کاهش میدهد. در مقابل اگر به درستی اجرا نشود بیماری هایی نظیر پوکی و نرمی استخوان، کم خونی، کندی رشد در کودکان را موجب خواهد شد.

گیاه خواری به چند گروه تقسیم میشود:

محض: به هیچ عنوان گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات مصرف نمی کنند.

لاکتووگان: لبنیات را حذف نمی کنند.

اووگان: در رژیم خود تخم مرغ مصرف می کنند.

لاکتواووگان: تخم مرغ و لبنیات در رژیم غذایی قرار میدهند.

نیمه گیاه خوار: ماهی و مرغ مصرف میکنند اما  گوشت قرمز را حذف می کنند.

* نکته: رژیم غذایی گیاه خواری محض، فقط در صورتی مورد تایید است که تمامی مواد مغذی مورد نیاز بدن که از لبنیات و گوشت و غیره تامین می شود حتما جایگزین شود در غیر این صورت اجرای این رژیم بسیار سخت می باشد و ممکن است سلامت فرد را به خطر بیندازد.

* نکته: در زنان باردار و شیرده و کودکان مراجعه به متخصص تغذیه و یک برنامه ریزی دقیق و استفاده از مکمل ها توصیه میشود. و به طور کلی این نوع رژیم بهتر است برای این افراد استفاده نشود.

در دنیا رژیم های متفاوت و مختلفی برای گیاه خواری وجود دارد و نظر پزشکان و متخصصان تغذیه در این زمینه متفاوت بوده و عده ای آن را تایید و عده ای دیگر رد کرده اند.

عده ای عقیده دارند که خام گیاهخواری بهتر از گیاهخواری است ! در واقع باید گفت در اثر حرارت بعضی مواد مغذی آسیب میبیند اما پروتئین ها، چربی و کربوهیدرات ها مشکلی پیدا نمیکنند و از طرفی یسری مواد مغذی با حرارت، بهتر جذب بدن میشوند. مانند لیکوین در گوجه فرنگی

عده ای عقیده دارند که گیاه خواری به درمان بیماری ها به ویژه سرطان کمک میکند ! این درست است که مصرف سبزیجات احتمال ابتلا به بیماری ها و سرطان را کاهش می دهد اما میبایست اشاره کرد که هیچ تحقیق علمی این موضوع را اثبات نکرده که گیاه خواری باعث درمان سرطان میشود حتی در بعضی موارد فرد مبتلا میبایست مصرف بعضی سبزیجات را کاهش دهد مانند سویا

عده ای بر این باورند که اسید آمینه های ضروری و اسیدهای چرب از طریق گیاهان تامین میشود و نیازی به مصرف گوشت نمی باشد (که علت اصلی سکته قلبی ، فشار خون و غیره است) !  در جواب به این افراد میبایست گفت که اسید آمینه های مورد نیاز بدن به شرطی با رزیم گیاه خواری تامین میشود که برنامه ریزی دقیق و درستی صورت بگیرد که این بسیار سخت میباشد مثلا برای تامین کربوهیدرات مورد نیاز بدن فرد باید در طول شبانه روز 20 تا 24 عدد موز بخورد که برای اغلب افراد بسیار سخت است. از طرفی گیاه خواری موجب هموستئین خون میشود که در نتیجه آن احتمال ابتلا به بیماری های قلبی، افزایش می یابد.

عده ای عقیده دارند خوردن شیر، لبنیات و گوشت موجب رشد سلول سرطانی میگردد و فقط شیر در دوران نوزادی، نیاز بدن می باشد و آنزیم های آن را بدن نمیتواند هضم کند ! مطالعات دانشمندان نشان میدهد در صورت افراط در مصرف منابع حیوانی این موارد را میتوان احتمال داد. میبایست اشاره کرد شیر بهترین منبع برای پروتئین و کلسیم می باشد و اگر کسی خودش را از خوردن آن محروم کند تنها به خودش ظلم کرده است. از طرفی اگر بعضی افراد نمی توانند آنزیم های موجود در شیر را هضم نمایند افرادی نیز نمیتوانند برخی سبزیجات را مصرف کنند و بدنشان به یکسری از سبزیجات آلرژی نشان میدهد.

به طور کلی باید گفت استفاده از بعضی مواد خاص نیازهای بدن ما را تامین نمیکند و استفاده از این رژیم ها در واقع بسته به شرایط هر شخص دارد. ممکن است مثلا اگر محاسبات دقیقی برای تامین نیاز روزانه بدن به انرژی صورت نگیرد فرد به مرور با گرسنگی شدید و ضعف رو به رو شود و دچار سوء تغذیه و انواع بیماری ها گردد. مسلما برای افرادی که با اضافه وزن رو به رو هستند استفاده از رژیم گیاه خواری می تواند بسیار موثر باشد و به عکس برای افرادی که با کمبود وزن مواجه هستند رژیم این چنین باعث کمتر شدن حجم عضلات و کاهش وزن بیشتر میشود.

بنابراین منصفانه است که بگوییم بدن انسان نیازهای متفاوتی برای تامین انرژی دارد برای دستیابی به انواع ویتامین ها، کربوهیدرات ها، چربی، پروتئین و... در شرایط متفاوت سنی و جسمی بهتر است از تمامی گروه های غذایی استفاده کنیم و در عین حال اعتدال در مصرف را نیز رعایت نماییم.