در مورد مصرف سوسیس‌ها، دانستن «بایدها و نبایدها» برای حفظ سلامت و جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است. سوسیس‌ (و کالباس) جزو فرآورده‌های گوشتی فرآوری‌شده هستند که اگرچه خوش‌طعم‌اند، اما نکاتی جدی در مصرفشان وجود دارد.

✅ بایدها
    1.    برچسب‌خوانی دقیق
همیشه ترکیبات، تاریخ انقضا و مهر استاندارد و بهداشت را بررسی کنید.
ترجیحاً سوسیس‌هایی که درصد گوشت بالایی (بیش از 70٪) دارند، انتخاب شوند.

    2.    از برندهای معتبر خرید کنید
شرکت‌های معتبر معمولاً کنترل کیفیت و بهداشت دقیق‌تری دارند و افزودنی‌ها را در حد مجاز استفاده می‌کنند.

    3.    پخت کامل
سوسیس را کاملاً بپزید (نه فقط گرم کنید) تا مواد نگهدارنده و احتمالی مضر در اثر حرارت از بین بروند یا کاهش یابند.

    4.    مصرف گاه‌به‌گاه
سوسیس را باید به عنوان یک غذای گاه‌به‌گاه و نه بخشی از رژیم روزانه یا هفتگی مصرف کرد.

    5.    مصرف همراه سبزیجات یا سالاد
همراه کردن آن با سبزیجات خام یا پخته (مثل کلم بروکلی یا گوجه) می‌تواند به کاهش اثرات منفی آن کمک کند.

❌ نبایدها
    1.    مصرف مکرر و منظم
مصرف زیاد و مکرر سوسیس با افزایش خطر بیماری‌های قلبی، سرطان روده بزرگ، فشار خون و چاقی همراه است.

    2.    دادن به کودکان زیر 5 سال
سوسیس‌ها حاوی نیترات، نمک و چربی اشباع هستند که برای کودکان می‌تواند بسیار مضر باشد.

    3.    نگهداری طولانی پس از باز شدن
پس از باز شدن بسته‌بندی، در یخچال باید ظرف 2 تا 3 روز مصرف شود، چون احتمال آلودگی بالا می‌رود.

    4.    مصرف خام یا نیم‌پز
خوردن سوسیس خام یا فقط سرخ‌شده بدون پخت کامل ممکن است موجب انتقال میکروارگانیسم‌های مضر شود.

    5.    مصرف به جای منابع پروتئینی سالم‌تر
جایگزین کردن سوسیس به جای گوشت تازه، مرغ، ماهی یا تخم‌مرغ اشتباه است و کیفیت تغذیه را پایین می‌آورد.

علت خراب شدن سوسیس و کالباس وقتی بیرون یخچال می‌مانند، اصلی‌ترین دلیل رشد سریع باکتری‌ها و میکروب‌هاست. چون این محصولات گوشتی فرآوری شده هستند و در دمای اتاق محیط مناسبی برای تکثیر باکتری‌ها می‌شود.

 وقتی سوسیس کالباس در دمای بالای 4 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود، باکتری‌های فسادزا مثل سالمونلا یا   سودوموناس به سرعت رشد می‌کنند و باعث بوی بد، تغییر رنگ، طعم نامطبوع و در نهایت فاسد شدن   محصول  می‌شوند.

 همچنین قرار گرفتن در معرض هوا، رطوبت و نور هم می‌تواند روند فساد را سریع‌تر کند. به همین دلیل   توصیه می‌شود سوسیس و کالباس حتما در یخچال و در دمای پایین نگهداری شود و بعد از باز کردن بسته‌بندی، در کوتاه‌ترین زمان مصرف شود.

اگر سوسیس یا کالباس بوی بد گرفت یا رنگش تغییر کرد، بهتر است استفاده نشود چون ممکن است مسمومیت غذایی ایجاد کند.

برای انتخاب ژامبون یا کالباس سالم‌تر، باید به چند نکته کلیدی توجه کنی تا میزان مواد مضر مثل چربی، نمک و مواد نگهدارنده رو به حداقل برسونی:
1. ترکیبات روی بسته‌بندی رو با دقت بخون
گوشت واقعی: مطمئن شو که محصول از گوشت واقعی تهیه شده نه از خمیر مرغ یا گوشت‌های فرآوری‌شده و بازسازی‌شده. اگر نوشته شده “گوشت مرغ ۹۰٪” یا “گوشت گوساله ۸۰٪”، گزینه مناسبیه.
بدون نیتریت یا با نیتریت کم: نیتریت‌ها (مثل سدیم نیتریت) برای افزایش ماندگاری و رنگ محصول استفاده می‌شن اما مصرف زیادشون با سرطان روده ارتباط داره. اگر گزینه‌ای بدون نیتریت پیدا کردی، اون سالم‌تره.
بدون طعم‌دهنده و رنگ مصنوعی: از محصولاتی که حاوی رنگ‌ها و طعم‌دهنده‌های شیمیایی هستن، دوری کن.
2. کم‌چرب و کم‌نمک انتخاب کن
ژامبون‌های بوقلمون یا مرغ کم‌چرب‌تر از ژامبون‌های گوشت قرمز (مثل گوساله یا خوک) هستن.
محصولاتی با برچسب "low sodium" (کم‌نمک) انتخاب سالم‌تری هستن.
3. میزان پروتئین بالا باشه
ژامبونی که پروتئین بالاتری نسبت به چربی داره، گزینه‌ی مناسب‌تریه.
4. از برندهای معتبر خرید کن
برندهایی که اطلاعات شفاف درباره ترکیبات و ارزش غذایی ارائه می‌دن و دارای مجوز سازمان غذا و دارو هستن، انتخاب بهتری هستن.
5. در مصرف زیاده‌روی نکن
حتی سالم‌ترین ژامبون‌ها هم نباید به‌طور روزانه مصرف بشن. سعی کن مصرفش رو به ۱-۲ بار در هفته محدود کنی.

در دنیای فرآورده‌های گوشتی، ژامبون و کالباس از محبوب‌ترین و پرمصرف‌ترین گزینه‌ها هستند. بسیاری از افراد این دو محصول را با هم اشتباه می‌گیرند، اما تفاوت‌هایی مهم در نوع گوشت، روش فرآوری، طعم و کاربرد آن‌ها وجود دارد. در این مقاله، به معرفی کامل ژامبون، نحوه تولید آن و تفاوت‌های اصلی‌اش با کالباس می‌پردازیم.
ژامبون چیست؟
ژامبون (Ham) نوعی فرآورده گوشتی است که از گوشت ران خوک یا سایر دام‌ها (مانند بوقلمون یا گاو) تهیه می‌شود. این گوشت ابتدا نمک‌سود شده و سپس یا دودی می‌شود، یا پخته و یا به صورت خام خشک شده (Dry Cured). فرآیند تولید ژامبون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
نمک‌سود کردن (Curing): برای افزایش ماندگاری و طعم بهتر.
دودی کردن: برای افزودن عطر و طعمی خاص.
پخت یا خشک کردن: برای آماده‌سازی نهایی جهت مصرف.
ژامبون می‌تواند به صورت اسلایس (ورقه‌ای)، مکعبی یا رشته‌ای در بازار عرضه شود و بیشتر در ساندویچ‌ها، پیتزاها، سالادها و فینگر فودها کاربرد دارد.
انواع ژامبون
ژامبون پخته (Cooked Ham): پس از نمک‌سود شدن پخته می‌شود و آماده مصرف است.
ژامبون دودی (Smoked Ham): طعم و عطر دودی دارد و گاهی هم پخته شده است.
ژامبون خشک (Dry-Cured Ham): مانند "پروسکیتو" ایتالیایی، بدون پخت و فقط با خشک‌کردن و نمک‌سود شدن تهیه می‌شود.
کالباس چیست؟
کالباس نوعی سوسیس خشک‌شده یا نیمه‌خشک است که از مخلوط گوشت چرخ‌کرده (معمولاً گوشت قرمز، مرغ یا بوقلمون)، چربی، ادویه‌جات و گاهی مواد افزودنی مانند سبزیجات یا پنیر تهیه می‌شود. این مخلوط در پوشش‌های طبیعی یا مصنوعی ریخته شده و پس از طی فرآیندهایی مانند پخت، بخار دادن یا خشک‌کردن آماده مصرف می‌شود.
تفاوت ژامبون با کالباس
نتیجه‌گیری
ژامبون و کالباس هر دو از فرآورده‌های محبوب گوشتی هستند اما تفاوت‌های مهمی در نوع گوشت، نحوه تهیه و طعم دارند. آشنایی با این تفاوت‌ها به ما کمک می‌کند تا انتخابی آگاهانه‌تر برای وعده‌های غذایی‌مان داشته باشیم، به‌ویژه اگر به تغذیه سالم یا رژیم‌های خاص غذایی توجه داریم.

از پرطرفدارترین مواد غذایی،کالباس می باشد البته به علت عدم شناخت به مواد تهیه شده در کارخانه ها و سلامت مواد اولیه آنها برخی افراد سعی بر این دارند که کمتر سوسیس و کالباس مصرف نمایند. اما با تهیه کالباس خانگی میتوان با اطمینان از این ماده غذایی استفاده کرد. این کالباس خانگی را می توان به مدت طولانی در فریزر نگهداری کرد.

ابتدا سینه مرغ را شسته سپس سینه مرغ را به همراه سیر ها دو مرتبه چرخ کنید و داخل یک کاسه مناسب بریزید. در مرحله بعد تمام ادویه ها را به ظرف اضافه کنید. زرده تخم مرغ را به همراه نشاسته ذرت و روغن مایع به کاسه حاوی مرغ اضافه کنید. سپس مجدد کلیه محتویات را چرخ کرده تا کلیه ادویه ها با گوشت یکدست گردد. آرد را کم کم اضافه کنید و در نهایت ماده کالباس را مدتی ورز دهید. هویج آب پز و نگینی شده را به همراه قارچ خورد شده به مایع کالباس اضافه می نماییم. مایع کالباس آماده شده را روی سلفون به شکل رول میپیچیم و در قابلمه ای که آب آن جوش آمده به مدت یک ساعت قرار می دهیم تا کامل بپزد. پس از یک ساعت اجازه دهید خنک شود و برش دهید.

حتما در خرید مرغ برای شما پیش آمده که ظاهر آن چاق و درشت می باشد. گوشت صورتی رنگ و پوست نازکی دارد اما با دقت در سطح بال و ران متوجه کبودی هایی در این قسمت ها می شویم. علت چیست؟ در ارتباط با این پرسش باید اشاره کرد عده ای بر این باورند که دلیل کبودی در سطح مرغ تزریق داروهای هورمونی و آنتی بیوتیک می باشد اما این اظهار نظر چندان درست نیست زیرا داروهای آنتی بیوتیک و هورمونی در مرغداری ها در وعده آب آن حل می شود. بهتر است بگوییم علت کبودی ها مربوط به گرفتن ، کشتار و انتقال مرغ به کشتارگاه پیش می آید. مثلا مرغ در زیر دست و پای کارگران می ماند و کبود می شود.

البته همواره توجه کنید که هر قسمت مرغ دچار خون مردگی بود حتما می بایست با چاقو ببرید و دور بیندازید و به هیچ عنوان قسمت خون مردگی و کوفتگی را مصرف نکنید.

آیا واقعا از هورمون در پرورش مرغ استفاده می شود؟

امروزه با توجه به رشد جمعیت تهیه غذاهای کاملا طبیعی و ارگانیک عملا امکان پذیر نیست اما این مسئله حائز اهمیت است که استفاده از هورمون هزینه های زیادی را برای تولید کننده ایجاد می نماید و درواقع تولید مرغ های هورمونی برای مرغداران چندان مقرون به صرفه نیست. حال حتی اگر اینگونه مرغ را پرورش دهند برای مصرف کننده مضر نمی باشد زیرا این هورمون ها نیمه عمر می باشند یعنی چند روز عمر دارند و پس از آن اثراتشان از بین رفته و دفع می شود.

در زمان خرید به سینه مرغ دقت کنید، هر چقدر خطهای سفید سینه مرغ بیشتر باشد یعنی مرغ در مدت زمان کمی رشد کرده و میزان هورمون و چربی آن بالاست.

نکته مهم این است که مرغ می بایست به اندازه تعیین شده ای آنتی بیوتیک دریافت کند. مصرف بیش از حد آنتی بیوتیک موجب شده میکروب ها در برابر آن مقاوم شده و سلامت مرغ به خطر بیفتد و استفاده از این نوع گوشت ها برای افراد تهوع، استفراغ، ناراحتی های گوارشی و ... را به دنبال دارد.

در خرید به دنبال مرغ درشت نباشد!

زیرا میزان وزن و اندازه مرغ ارتباط مستقیمی با میزان آنتی بیوتیک مصرفی دارد. هر میزان دوره پرورش طولانی تر باشد آنتی بیوتیک مصرفی مرغ افزایش می یابد. نرمالترین و سالم ترین مرغ ها وزنی در محدوده 1600 تا 2000 گرم دارند و طول دوره پرورششان 45 روز بوده است. اگر دوره پرورش بیش از این باشد مرغ درشت و چاق تر شده و برعکس اگر این دامنه رعایت نگردد مرغ کوچک و درواقع ضعیف می شود.

بهترین رنگ برای گوشت مرغ چه می باشد؟

در طول دوره پرورش داروها و مواد غذایی که مرغ مصرف می کند در طعم و رنگ آن موثر بوده هر چقدر که مرغ جوان تر باشد گوشتی نرم تر و سالم تر دارد و رنگ آن متمایل به زرد کهربایی می باشد.

سوسیس و کالباس کم مصرف کنید!

یکی از دلایلی که بهتر است افراد سوسیس و کالباس را از سبد غذایی خود کم یا حذف نمایند استفاده کارخانه های تولیدکننده از گوشت خروس های پیر و مرغ های پیر تخم گذار می باشد. که برای نرم شدن گوشت آنها از مواد نرم کننده استفاده می کنند.

پای مرغ

این قسمت از مرغ کاملا قابل مصرف است چراکه سرشار از پروتئین، فسفر و کلسیم بوده. پای مرغ حتی ارزش غذایی بالاتری نسبت به دل، قلوه و جگر آن دارد. زیرا در صورت آلودگی و بیماری و حتی مصرف هورمون و آنتی بیوتیک کبد مرغ مرکز جمع آوری، تجمع و دفع این مواد است بنابراین مصرف آن توصیه نمی شود.