با کاهش دمای هوا در زمستان، یکی از واکنش‌های طبیعی بدن انسان، تلاش برای حفظ گرمای درونی است. در این شرایط، انتخاب نوع غذا نقش مهمی در تأمین انرژی و تعادل حرارتی بدن دارد. یکی از دلایل محبوبیت سوپ‌ها و آش‌های پروتئینی در این فصل، همین نیاز فیزیولوژیکی به گرما و تغذیهٔ غنی است.

۱. افزایش متابولیسم با مصرف پروتئین:پروتئین‌ها نسبت به کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها، انرژی بیشتری برای هضم نیاز دارند. فرایند تجزیهٔ پروتئین در بدن باعث افزایش دمای داخلی و بهبود گردش خون می‌شود؛ پدیده‌ای که به آن "اثر گرمایی غذا" (Thermic Effect of Food) گفته می‌شود. بنابراین مصرف غذاهای سرشار از پروتئین مانند گوشت، مرغ یا حبوبات باعث می‌شود بدن حس گرمای بیشتری پیدا کند.

۲. ایجاد احساس سیری طولانی‌تر:در روزهای سرد، بدن تمایل بیشتری به مصرف غذاهای حجیم و مقوی دارد. سوپ‌ها و آش‌های پروتئینی، با ترکیب گوشت، غلات و سبزیجات، احساس سیری طولانی‌تری ایجاد کرده و مانع از پرخوری‌های مکرر می‌شوند.

۳. تأمین انرژی پایدار:پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌های پیچیده موجود در این غذاها، انرژی را به‌تدریج آزاد می‌کنند. این ویژگی موجب می‌شود بدن در طول روز انرژی کافی برای مقابله با سرمای محیط داشته باشد.

۴. تقویت سیستم ایمنی در فصل سرما:زمستان معمولاً با افزایش شیوع سرماخوردگی و آنفلوآنزا همراه است. پروتئین‌ها و آمینواسیدهای ضروری در گوشت و حبوبات به تولید آنتی‌بادی‌ها کمک می‌کنند و عملکرد سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشند. همچنین سوپ‌ها با داشتن مایعات گرم، به تسکین گلو و بهبود جریان خون کمک می‌کنند.

۵. جنبهٔ فرهنگی و روانی غذاهای گرم:در بسیاری از فرهنگ‌ها، خوردن آش، سوپ یا خوراک‌های گوشتی در زمستان نوعی رسم خانوادگی است. این غذاها نه‌تنها بدن را گرم می‌کنند، بلکه حس آرامش و همدلی را نیز تقویت می‌نمایند.

نتیجه‌گیری:
محبوبیت سوپ‌های گوشتی و آش‌های پروتئینی در زمستان ریشه‌ای عمیق در نیازهای فیزیولوژیکی و فرهنگی انسان دارد. این غذاها با تأمین پروتئین، انرژی پایدار، گرمای درونی و تقویت سیستم ایمنی، گزینه‌ای ایده‌آل برای روزهای سرد سال به‌شمار می‌آیند.

طرز تهیه آبگوشت یا دیزی سنگی ایرانی، یکی از غذاهای سنتی و محبوب ایرانی، به شرح زیر است:
مواد لازم:
گوشت گوسفندی با استخوان: ۵۰۰ گرم
نخود و لوبیا سفید (خیسانده): هر کدام ۱/۲ پیمانه
پیاز: ۱ عدد بزرگ
سیب‌زمینی: ۲ عدد بزرگ
گوجه‌فرنگی: ۲ عدد
رب گوجه‌فرنگی: ۱ قاشق غذاخوری
نمک، فلفل سیاه، زردچوبه: به میزان لازم
لیموعمانی: ۲ عدد
سیر: ۲ حبه
دارچین: به مقدار کم (اختیاری)

برای تهیه آبگوشت یا دیزی سنگی، بهترین گوشت، گوشت گوسفندی با استخوان است، زیرا طعم لذیذی به غذا می‌دهد. قسمت‌های خاصی از گوشت گوسفند که برای این غذا مناسب هستند عبارتند از:

1. گردن: گوشت گردن نرم و لذیذ است و بافت چربی کمی دارد، که به قوام و طعم بهتر آبگوشت کمک می‌کند.		3. ماهیچه: این قسمت هم برای آبگوشت مناسب است و به غذا طعم خاصی می‌بخشد.
2. دنده: دنده گوسفند هم مقدار مناسبی چربی دارد و باعث می‌شود آبگوشت خوش‌طعم و غنی شود.		4. قلم: می‌توانید از یک تکه قلم هم استفاده کنید، که باعث می‌شود آبگوشت مغذی‌تر و لذیذتر شود.

ترکیبی از این قسمت‌ها به شما آبگوشت سنتی خوشمزه‌تری می‌دهد و مزه‌ای اصیل‌تر به غذا می‌بخشد.

طرز تهیه:
1. آماده‌سازی حبوبات: نخود و لوبیا را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن‌ها را عوض کنید تا نفخ آن‌ها گرفته شود.

2. سرخ کردن گوشت و پیاز: ابتدا پیاز را خرد کنید و در قابلمه یا دیزی با مقداری روغن تفت دهید. سپس گوشت را اضافه کرده و همراه با پیاز کمی تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند.

3. اضافه کردن حبوبات و ادویه‌ها: نخود و لوبیا را به قابلمه اضافه کرده و زردچوبه، فلفل و دارچین (اختیاری) را نیز اضافه کنید. همه مواد را به خوبی هم بزنید.

4. اضافه کردن آب و گوجه‌فرنگی: حدود ۵ تا ۶ لیوان آب به قابلمه اضافه کنید. گوجه‌فرنگی‌ها را پوست بگیرید و خرد کنید و همراه با رب گوجه‌فرنگی به قابلمه اضافه کنید.

5. پختن مواد: قابلمه را روی حرارت متوسط بگذارید و اجازه دهید تا مواد برای حداقل ۲ تا ۳ ساعت آرام پخته شوند تا حبوبات و گوشت نرم و پخته شوند.

6. اضافه کردن سیب‌زمینی و لیموعمانی: بعد از اینکه مواد کمی پخت، سیب‌زمینی‌ها را پوست گرفته و به صورت درسته اضافه کنید. همچنین، لیموعمانی‌ها را با چنگال سوراخ کرده و در قابلمه بگذارید.

7. نمک زدن و ادامه پخت: در نیم ساعت آخر پخت، نمک را اضافه کنید و اجازه دهید تا مواد به خوبی جا بیافتند و طعم‌ها با هم ترکیب شوند.

8. نحوه سرو: آبگوشت را در ظرف‌های جداگانه سرو کنید. معمولاً با نان سنگک، سبزی خوردن و ترشی سرو می‌شود.


نکات:
اگر دوست دارید آبگوشتتان غلیظ‌تر باشد، کمی از مواد را با گوشت‌کوب بکوبید و دوباره به قابلمه برگردانید تا قوام بیشتری پیدا کند.
آبگوشت را می‌توان در دیزی‌های سفالی یا سنگی طبخ کرد که به غذا طعم خاصی می‌بخشد.

نوش جان!