با کاهش دمای هوا در زمستان، یکی از واکنشهای طبیعی بدن انسان، تلاش برای حفظ گرمای درونی است. در این شرایط، انتخاب نوع غذا نقش مهمی در تأمین انرژی و تعادل حرارتی بدن دارد. یکی از دلایل محبوبیت سوپها و آشهای پروتئینی در این فصل، همین نیاز فیزیولوژیکی به گرما و تغذیهٔ غنی است.
۱. افزایش متابولیسم با مصرف پروتئین:پروتئینها نسبت به کربوهیدراتها و چربیها، انرژی بیشتری برای هضم نیاز دارند. فرایند تجزیهٔ پروتئین در بدن باعث افزایش دمای داخلی و بهبود گردش خون میشود؛ پدیدهای که به آن "اثر گرمایی غذا" (Thermic Effect of Food) گفته میشود. بنابراین مصرف غذاهای سرشار از پروتئین مانند گوشت، مرغ یا حبوبات باعث میشود بدن حس گرمای بیشتری پیدا کند.
۲. ایجاد احساس سیری طولانیتر:در روزهای سرد، بدن تمایل بیشتری به مصرف غذاهای حجیم و مقوی دارد. سوپها و آشهای پروتئینی، با ترکیب گوشت، غلات و سبزیجات، احساس سیری طولانیتری ایجاد کرده و مانع از پرخوریهای مکرر میشوند.
۳. تأمین انرژی پایدار:پروتئینها و کربوهیدراتهای پیچیده موجود در این غذاها، انرژی را بهتدریج آزاد میکنند. این ویژگی موجب میشود بدن در طول روز انرژی کافی برای مقابله با سرمای محیط داشته باشد.
۴. تقویت سیستم ایمنی در فصل سرما:زمستان معمولاً با افزایش شیوع سرماخوردگی و آنفلوآنزا همراه است. پروتئینها و آمینواسیدهای ضروری در گوشت و حبوبات به تولید آنتیبادیها کمک میکنند و عملکرد سیستم ایمنی را بهبود میبخشند. همچنین سوپها با داشتن مایعات گرم، به تسکین گلو و بهبود جریان خون کمک میکنند.
۵. جنبهٔ فرهنگی و روانی غذاهای گرم:در بسیاری از فرهنگها، خوردن آش، سوپ یا خوراکهای گوشتی در زمستان نوعی رسم خانوادگی است. این غذاها نهتنها بدن را گرم میکنند، بلکه حس آرامش و همدلی را نیز تقویت مینمایند.
نتیجهگیری:
محبوبیت سوپهای گوشتی و آشهای پروتئینی در زمستان ریشهای عمیق در نیازهای فیزیولوژیکی و فرهنگی انسان دارد. این غذاها با تأمین پروتئین، انرژی پایدار، گرمای درونی و تقویت سیستم ایمنی، گزینهای ایدهآل برای روزهای سرد سال بهشمار میآیند.
نخودآب یکی از غذاهای سنتی و مقوی ایرانی است که به سادگی تهیه میشود و برای روزهای سرد سال بسیار مناسب است. در ادامه طرز تهیه آن را توضیح میدهم:
مواد لازم:
نخود: ۲ لیوان
گوشت (ترجیحاً گردن گوسفند یا قلم): ۳۰۰ گرم (اختیاری)
پیاز: ۱ عدد بزرگ
سیر: ۲ حبه
زردچوبه: ۱ قاشق چایخوری
نمک و فلفل: به مقدار لازم
دارچین یا زنجبیل (اختیاری): کمی
آب: ۶ لیوان
روغن: ۱ قاشق غذاخوری
مراحل تهیه:
1. آمادهسازی نخود:نخودها را از شب قبل خیس کنید و چند بار آب آن را عوض کنید تا نفخش گرفته شود.
2. تفت دادن پیاز و گوشت:پیاز را خرد کرده و در کمی روغن تفت دهید تا طلایی شود. زردچوبه را اضافه کنید و کمی تفت دهید. سپس گوشت را اضافه کرده و با پیاز خوب تفت دهید تا رنگ گوشت تغییر کند.
3. پخت اولیه نخود:نخودهای خیسخورده را آبکش کرده و به قابلمه اضافه کنید. سیرها را نیز خرد کرده و همراه نخودها به قابلمه اضافه کنید. چند دقیقه همه مواد را با هم تفت دهید.
4. افزودن آب:آب را اضافه کنید و حرارت را زیاد کنید تا به جوش بیاید. سپس حرارت را کم کرده و در قابلمه را بگذارید تا مواد به آرامی بپزند.
5. طعمدهی:بعد از حدود ۲ ساعت، نمک، فلفل، و ادویههای دیگر (مثل دارچین یا زنجبیل) را اضافه کنید. اجازه دهید غذا نیم ساعت دیگر بپزد تا نخودها کاملاً نرم شوند.
6. پایان پخت:زمانی که نخودها و گوشت کاملاً پخته و آب غذا کمی غلیظ شد، نخودآب آماده سرو است.
نکات:
اگر دوست دارید نخودآب سبکتری داشته باشید، میتوانید گوشت را حذف کنید.
نخودآب را میتوان با نان سنگک یا بربری سرو کرد.
برای طعم بهتر میتوانید مقداری لیمو یا سرکه کنار آن سرو کنید.
نوش جان!