چلوکباب و نان و کباب داغ از غذا‌های مورد علاقه ما ایرانی‌هست برخی از ما به شدت علاقه‌مند به خوردن کباب کوبیده، چنجه، برگ یا جوجه کباب هستیم، اما به نظر بهتر است قدری در این مورد احتیاط به خرج دهیم و از این پس با تعادل بیشتر و ضمن رعایت یک سری موارد در زمان طبخ گوشت کبابی مصرف کنیم.

 سرطان‌زا بودن گوشت طبخ شده در دمای بالا ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما پختن گوشت در دمای بالا معایب خاص خود را دارد. این مطلب را بخوانید تا متوجه شوید. در این مطلب همچنین به راه‌های موءثر پیشگیری از سرطان‌زا شدن گوشت کباب اشاره شده است.

برای کاهش خطرات مرتبط با پخت کباب کوبیده، روش‌های زیر می‌توانند بهتر و سالم‌تر باشند:

    1.    استفاده از روش پخت غیرمستقیم (گریل یا کباب روی حرارت غیرمستقیم):

این روش از تماس مستقیم گوشت با شعله‌های آتش جلوگیری می‌کند و مانع از سوختگی و تشکیل مواد شیمیایی مضر مانند هیدروکربن‌های آروماتیک پلی‌سیکلیک (PAHs) می‌شود. می‌توانید گوشت را روی یک توری یا سینی قرار دهید تا حرارت به صورت یکنواخت و غیرمستقیم به گوشت برسد.

    2.    پخت کباب در فر یا تابه:

پخت کباب کوبیده در فر یا تابه نسبت به گریل کردن روی آتش، خطر تشکیل مواد مضر را کاهش می‌دهد. در این روش‌ها، دمای پخت قابل کنترل است و خطر سوختگی یا سیاه شدن گوشت کاهش می‌یابد.

    3.    کنترل دما و زمان پخت:

پخت کباب با دمای متعادل و کنترل‌شده مهم است. اجتناب از پخت کباب در دماهای خیلی بالا می‌تواند از سوختگی و تشکیل مواد شیمیایی مضر جلوگیری کند. همچنین بهتر است کباب را به‌طور کامل بپزید تا از هرگونه خطرات ناشی از مصرف گوشت خام یا نیم‌پز پیشگیری کنید.

    4.    استفاده از گوشت تازه و بدون مواد افزودنی:

گوشت تازه و طبیعی، به‌ویژه گوشت‌هایی که به‌طور ارگانیک تولید می‌شوند، خطرات مرتبط با مواد شیمیایی مانند هورمون‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش می‌دهند. بهتر است از گوشت‌های بدون مواد نگهدارنده یا افزودنی‌های شیمیایی استفاده کنید.

    5.    خودداری از استفاده از چربی‌های اضافی:

چربی‌های زیاد در گوشت می‌توانند در هنگام پخت باعث دود و سوختگی شوند. بهتر است چربی‌های اضافی را قبل از پخت از گوشت جدا کنید یا از گوشت‌های کم‌چرب‌تر استفاده کنید.
 

آویشن و رزماری کلید حل ماجرا

پختن گوشت روی حرارت بالا می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌ها را افزایش دهد و این به دلیل تشکیل ترکیبات سرطان زا است. کلید حل این مشکل، مرینیت کردن برش‌های گوشت یا کباب با آویشن یا رزماری است، زیرا ترکیبات موجود در این گیاهان می‌توانند از ایجاد ترکیب سرطان‌زایی در گوشت در حرارت بالا جلوگیری کنند.

بهترین پیشنهاد برای پخت کباب چیست؟

بی تردید دستگاه‌های کباب پز صنعتی موجود در بازار که معمولا با نام کباب پز‌های تابشی شناخته می‌شوند. مناسب‌ترین پیشنهاد برای مراکز طبخ غذا می‌باشند. این دستگاه‌ها به نحوی طراحی شده اند که بدون دود یا سوزاندن لایه رویی کباب با عث پخت لایه‌ای آن می‌شود.

دستگاه‌های کباب پز تابشی در ابتدا به واسطه انتقال حرارت سریع تابشی، یک لایه سخت روی کباب تشکیل می‌دهد، این لایه مانع خروج رطوبت و سایر مواد مغذی و معطر از کباب می‌گردد.

در ادامه فرایند پخت کباب، حرارت با یک شیب ملایم ثابت و یکنواخت از سطح بیرونی کباب به داخل آن منتقل شده و موجب پخت کامل (مغز پخت) و یکنواخت کباب می‌گردد.

در نهایت، رعایت این نکات می‌تواند به کاهش خطرات سلامتی کمک کند و مصرف کباب را ایمن‌تر کند.

تفاوت ارزش غذایی جوجه کباب و کباب کوبیده به دلیل تفاوت مواد اولیه، چربی، کالری و پروتئین آن‌ها قابل توجه است. در ادامه به مقایسه این دو غذا می‌پردازیم:

1. کالری

    •    جوجه کباب: معمولاً کالری کمتری دارد زیرا از گوشت مرغ استفاده می‌شود که چربی کمتری نسبت به گوشت قرمز دارد. اگر جوجه کباب بدون پوست باشد، کالری آن باز هم کمتر می‌شود.

    •    کباب کوبیده: به دلیل استفاده از گوشت قرمز و معمولاً اضافه کردن چربی گوسفندی یا گاوی به گوشت، کالری بیشتری دارد.

2. چربی

    •    جوجه کباب: میزان چربی کمتر است، به ویژه اگر بدون پوست پخته شود. چربی جوجه معمولاً سالم‌تر است و اسیدهای چرب اشباع کمتری دارد.

    •    کباب کوبیده: به دلیل استفاده از چربی افزوده، مقدار چربی اشباع بیشتری دارد که در مصرف زیاد می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.

3. پروتئین

    •    جوجه کباب: منبع خوبی از پروتئین با کیفیت بالا است و به دلیل محتوای کمتر چربی، پروتئین بیشتری به ازای هر کالری ارائه می‌دهد.

    •    کباب کوبیده: حاوی پروتئین زیادی است، اما به دلیل چربی بالا، تراکم پروتئین نسبت به کالری کمتر است.

4. ویتامین‌ها و مواد معدنی

    •    جوجه کباب: سرشار از ویتامین‌های گروه B (به ویژه B3 و B6) و فسفر است.

    •    کباب کوبیده: حاوی آهن و روی بیشتری نسبت به جوجه کباب است، که برای سلامت خون و تقویت سیستم ایمنی مفید است.

5. هضم و سلامت گوارش

    •    جوجه کباب به دلیل چربی کمتر و سبک‌تر بودن، معمولاً راحت‌تر هضم می‌شود و برای کسانی که معده حساسی دارند گزینه بهتری است.

    •    کباب کوبیده به دلیل چربی بالا ممکن است برای برخی افراد سنگین‌تر باشد.

نتیجه‌گیری:

    •    اگر به دنبال یک غذای کم‌چرب و سبک‌تر هستید، جوجه کباب گزینه بهتری است.

    •    اگر نیاز به آهن و انرژی بالا دارید، کباب کوبیده انتخاب بهتری است، اما باید مصرف آن را کنترل کرد تا از چربی‌های اشباع و کالری اضافی پرهیز شود.

انتخاب نهایی به رژیم غذایی و نیازهای بدنی شما بستگی دارد.

کباب دوش، که در گیلان به نام «دوش‌کول» یا «کول» نیز شناخته می‌شود، یکی از کباب‌های محلی و محبوب در استان گیلان، به‌ویژه در شهر رشت است. این کباب از گوشت قسمت برآمدگی پشت گردن و شانه‌های گاو یا گاومیش تهیه می‌شود که به دلیل داشتن رگه‌های چربی، طعم لذیذ و منحصربه‌فردی دارد. 

طرز تهیه کباب دوش رشتی:
 

مواد لازم:

    •    گوشت دوش (کول) گاو: ۳۵۰ گرم

    •    فیله مرغ: ۴ عدد

    •    پیاز: ۲ عدد

    •    زعفران دم‌کرده: به مقدار لازم

    •    روغن زیتون: به مقدار لازم

    •    نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم

 

مراحل تهیه:

    1.    آماده‌سازی گوشت دوش: گوشت دوش را به قطعات ۱×۱ سانتی‌متری برش دهید. یک عدد پیاز را خلالی کرده و به همراه مقداری روغن زیتون و فلفل سیاه به گوشت اضافه کنید. مخلوط را به‌خوبی هم بزنید و چند ساعت در یخچال قرار دهید تا مزه‌ها به خورد گوشت بروند.

    2.    آماده‌سازی فیله مرغ: فیله‌های مرغ را به اندازه‌های دلخواه برش داده و با بیفتک‌کوب کمی نازک کنید. پیاز دیگر را خلالی کرده و به همراه زعفران دم‌کرده، نمک، فلفل سیاه و روغن زیتون به فیله‌ها اضافه کنید. مخلوط را هم زده و چند ساعت در یخچال بگذارید تا مزه‌دار شوند.

    3.    ترکیب گوشت‌ها: هر قطعه گوشت دوش را درون یک تکه فیله مرغ قرار داده و رول کنید. رول‌ها را به سیخ‌های جوجه‌کباب بکشید.

    4.    پخت کباب: زغال را آماده کرده و سیخ‌ها را روی حرارت ملایم قرار دهید. با باد زدن مداوم، کباب‌ها را بچرخانید تا یکنواخت پخته و سطح آن‌ها طلایی شود.

    5.    سرو کردن: کباب‌های آماده‌شده را در دیس چیده و با مخلفاتی مانند سیب‌زمینی سرخ‌شده، پیاز و فلفل کبابی سرو کنید.

نکته: استفاده از روغن زیتون در مرینیت کردن گوشت‌ها به حفظ رطوبت و جلوگیری از خشک شدن کباب کمک می‌کند

برای تهیه کباب بره لذیذ، انتخاب قسمت‌های مناسب از گوشت گوسفند بسیار مهم است. بهترین قسمت‌های گوشت گوسفند برای کباب، آنهایی هستند که هم لطافت و هم مقدار چربی مناسبی دارند تا کباب آبدار و خوش‌طعم شود. در زیر بهترین قسمت‌های گوشت گوسفند برای کباب بره آمده است:

 بهترین قسمت‌های گوشت گوسفند برای کباب بره:

1.راسته گوسفند: - ویژگی‌ها: گوشت راسته که از قسمت پشت گوسفند گرفته می‌شود، نرم و لطیف است و چربی مناسبی دارد. این قسمت به دلیل بافت نرم و طعم خوشمزه‌ای که دارد، بسیار برای کباب کردن مناسب است. - نوع کباب: کباب‌های چنجه و بختیاری اغلب از راسته گوسفند تهیه می‌شوند.
2. فیله گوسفند: - ویژگی‌ها: فیله گوشت باریک و بسیار نرم است که در قسمت داخلی پشت گوسفند قرار دارد. این قسمت برای تهیه کباب‌های آبدار و لطیف بسیار مناسب است. - نوع کباب: کباب چنجه و کباب‌های فیله‌ای که به صورت سیخی تهیه می‌شوند.
3. دنده گوسفند: - ویژگی‌ها: دنده‌های گوسفند مقدار زیادی چربی دارند که هنگام کباب کردن، به گوشت طعم و عطر خاصی می‌دهد. گوشت دنده معمولاً کمی پرچرب‌تر است و مناسب برای کسانی است که از کباب‌های آبدار و پرچرب لذت می‌برند. - نوع کباب: کباب شیشلیک معمولاً از دنده گوسفند تهیه می‌شود و یکی از محبوب‌ترین کباب‌های ایرانی است.
4. ران گوسفند: - ویژگی‌ها: گوشت ران گوسفند کمی سفت‌تر از راسته و فیله است، اما با چربی کمتر و طعم خوشمزه خود، برای کباب کردن به ویژه برای افرادی که گوشت کم‌چرب‌تر را می‌پسندند، مناسب است. - نوع کباب: کباب چنجه و کباب‌های سنتی که با طعم‌دهی مناسب تهیه می‌شوند.

نکات مهم:
- مقدار چربی: تعادل چربی در گوشت بسیار مهم است. چربی بیش از حد می‌تواند کباب را سنگین کند، اما کمبود چربی نیز باعث خشک شدن گوشت می‌شود.
- مرینیت کردن: استفاده از مواد مرینیت مانند پیاز، ماست، زعفران، روغن زیتون و ادویه‌ها می‌تواند به نرمی و طعم‌دهی بهتر گوشت کمک کند.
انتخاب از بین این قسمت‌ها بستگی به سلیقه و نوع کبابی دارد که می‌خواهید تهیه کنید، اما به طور کلی، راسته و فیله به عنوان بهترین و لذیذترین گزینه‌ها برای کباب بره شناخته می‌شوند.

برای تهیه کباب کوبیده، انتخاب ترکیب مناسب گوشت‌ها بسیار مهم است تا کبابی خوشمزه، آبدار و خوش‌طعم داشته باشید. معمولاً از ترکیب گوشت گوسفند و گوشت گوساله استفاده می‌شود. ترکیب مناسب به شرح زیر است:
ترکیب پیشنهادی برای کباب کوبیده:

1. گوشت گوسفند (چرخ‌کرده): حدود ۷۰ درصد
گوشت گوسفند به دلیل داشتن چربی بیشتر، به کباب طعم و رطوبت می‌دهد و باعث می‌شود که کباب نرم و آبدار باشد. استفاده از گوشت قسمت‌هایی مانند سردست و قلوه‌گاه (دنده) توصیه می‌شود که چربی کافی دارند.

2. گوشت گوساله (چرخ‌کرده): حدود ۳۰ درصد
گوشت گوساله به کباب بافت بهتری می‌دهد و مانع از این می‌شود که کباب خیلی چرب و سنگین باشد. استفاده از گوشت کم‌چرب مانند ران گوساله برای این منظور مناسب است.

نکات مهم:
- چربی مناسب: نسبت چربی در ترکیب گوشت باید حدود ۲۰ درصد باشد. این چربی به حفظ رطوبت و طعم کباب کمک می‌کند و از خشک شدن آن جلوگیری می‌کند.
- پیاز: اضافه کردن پیاز رنده‌شده و آب‌گرفته به گوشت، طعم و رطوبت بیشتری به کباب می‌دهد. معمولاً برای هر ۱ کیلوگرم گوشت، ۱ پیاز متوسط کفایت می‌کند.
- ادویه‌ها: استفاده از نمک، فلفل سیاه، زعفران و در صورت تمایل کمی زردچوبه یا زیره برای مزه‌دار کردن گوشت‌ها توصیه می‌شود.
این ترکیب و نسبت‌ها به ایجاد کباب کوبیده‌ای خوش‌طعم و متعادل از نظر چربی و بافت کمک می‌کند.

یکی از لذیذترین غذاهای ترکی، اسکندر کباب است که مدل تهیه آن شبیه به دونر کباب می باشد. این کباب مخصوص در شهر بورسا در ترکیه تهیه می‌شود و تکه‌های کباب را با کره، ماست و سس گوجه خوشمزه مخلوط و سرو می‌کنند.بطوریکه گوشت در روی یک سیخ بزرگ قرار می گیرد سپس حرارت داده می شود و بعد از پخت گوشت را لایه لایه با چاقو می بریم و سرو می کنیم.

به همراه پیاز سیر و فلفل سیا، تیکه های گوشت را در ظرفی هم میزنیم تا زمانیکه گوشت مزه دار شود. در ماهی تابه کره را تفت و گوشت را به آن اضافه می کنیم. گوجه فرنگی و فلفل چیلی را تفت تا نرم شود سپس پوست آن ها را می گیریم و تا زمان تهیه سس غلیظ روی گاز حرارت می دهیم. مواد را برای سرو آماده و در ظرفی به همراه سبزیجات سرو می نمائیم.