کم‌خونی یکی از شایع‌ترین مشکلات تغذیه‌ای در سراسر جهان است که معمولاً به‌دلیل کمبود آهن در بدن رخ می‌دهد. این بیماری به‌ویژه در کودکان، زنان باردار، سالمندان و افرادی با رژیم غذایی نامتعادل رایج است. در این میان، گوشت به‌عنوان یکی از منابع مهم آهن هم‌دوست (heme iron) نقش حیاتی در پیشگیری و درمان کم‌خونی دارد. گوشت شتر، به‌عنوان یکی از منابع پروتئینی کمتر شناخته‌شده، اخیراً توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. در این مقاله، به بررسی میزان آهن موجود در گوشت شتر و تأثیر آن در درمان کم‌خونی خواهیم پرداخت.
ترکیبات غذایی گوشت شتر
گوشت شتر سرشار از مواد مغذی ضروری از جمله پروتئین با کیفیت بالا، ویتامین‌های گروه B (به‌ویژه B12 و نیاسین)، و عناصر معدنی مانند آهن، روی (Zinc) و فسفر است. به‌طور میانگین، هر 100 گرم گوشت شتر پخته‌شده حاوی:
پروتئین: حدود 20 تا 22 گرم
چربی: کمتر از 3 گرم
آهن: بین 2.5 تا 3.8 میلی‌گرم
این میزان آهن، از بسیاری از گوشت‌های قرمز دیگر مانند گوشت گاو یا گوسفند بیشتر است، به‌ویژه زمانی‌که از قسمت‌هایی مانند جگر شتر استفاده شود که آهن بسیار بالاتری دارد (تا 6 میلی‌گرم در 100 گرم).
آهن موجود در گوشت شتر: مزیت هم‌دوستی
آهن موجود در گوشت حیوانات به دو شکل اصلی دیده می‌شود:
آهن هم (Heme iron): جذب بهتر و سریع‌تر در دستگاه گوارش (20 تا 30 درصد)
آهن غیر هم (Non-heme iron): جذب کمتر (کمتر از 10 درصد)
گوشت شتر حاوی آهن هم است که از نظر زیستی فراهمی (bioavailability) بالایی دارد. همین ویژگی باعث می‌شود آهن موجود در گوشت شتر به‌صورت مؤثرتری وارد جریان خون شود و در تولید گلبول‌های قرمز نقش مستقیم ایفا کند.
نقش گوشت شتر در درمان کم‌خونی
گوشت شتر می‌تواند بخشی از رژیم غذایی درمانی برای افراد کم‌خون به‌ویژه مبتلایان به فقر آهن باشد. مصرف منظم و کنترل‌شدهٔ آن می‌تواند به‌دلیل داشتن آهن هم، ویتامین B12 و پروتئین، فرآیند خون‌سازی را تقویت کند.
مطالعات انجام‌شده در برخی کشورهای عربی و آفریقایی که مصرف گوشت شتر در آن‌ها رایج است، نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی حاوی گوشت شتر می‌توانند موجب افزایش سطح هموگلوبین خون در بازه‌های زمانی نسبتاً کوتاه شوند.
مزایای دیگر گوشت شتر برای بیماران کم‌خون
چربی کم و کلسترول پایین: برای بیمارانی که نیاز به تغذیه سبک‌تری دارند مناسب است.
هضم آسان‌تر نسبت به برخی گوشت‌های دیگر
عدم وجود آنتی‌بیوتیک‌ها یا هورمون‌های رشد (در موارد پرورش سنتی)
نحوه مصرف برای تأثیر بهتر در درمان کم‌خونی
برای بهره‌مندی حداکثری از آهن موجود در گوشت شتر، توصیه می‌شود:
گوشت شتر همراه با منابع ویتامین C (مثل لیمو، فلفل دلمه‌ای یا گوجه‌فرنگی) مصرف شود تا جذب آهن افزایش یابد.
از مصرف همزمان لبنیات یا چای با گوشت شتر پرهیز شود، چون جذب آهن را کاهش می‌دهند.
جگر شتر، به‌عنوان منبع بسیار غنی آهن، در صورت تأیید پزشک می‌تواند در وعده‌های غذایی گنجانده شود.
نتیجه‌گیری
گوشت شتر با داشتن میزان قابل توجهی آهن هم، یک منبع ارزشمند غذایی برای افراد مبتلا به کم‌خونی محسوب می‌شود. ارزش تغذیه‌ای بالا، میزان چربی کم، و فراهمی زیستی بالای آهن، این گوشت را به گزینه‌ای مناسب برای پیشگیری و درمان فقر آهن تبدیل کرده است. با این حال، رعایت تعادل در مصرف و مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه ضروری است تا حداکثر بهره از خواص درمانی آن به دست آید.