کیفیت پروتئین‌ها بر اساس چندین معیار مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. مهم‌ترین معیارها شامل ترکیب آمینواسیدها، قابلیت هضم، و میزان استفاده بدن از پروتئین هستند. به طور کلی، منابع پروتئینی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: پروتئین‌های حیوانی و پروتئین‌های گیاهی.
۱. پروتئین‌های حیوانی
پروتئین‌های حیوانی به طور معمول پروفایل آمینواسیدی کامل‌تری دارند، به این معنی که تمام آمینواسیدهای ضروری (آمینواسیدهایی که بدن نمی‌تواند آنها را تولید کند) را شامل می‌شوند. همچنین، میزان جذب و استفاده از پروتئین‌های حیوانی در بدن بالاست.
تخم‌مرغ: به عنوان مرجع طلایی در کیفیت پروتئین‌ها شناخته می‌شود. تخم‌مرغ دارای تمام آمینواسیدهای ضروری و با قابلیت هضم بسیار بالا است.
ماهی و گوشت قرمز: هر دو این منابع پروتئینی کیفیت بالایی دارند و شامل تمامی آمینواسیدهای ضروری هستند. ماهی به ویژه به دلیل محتوای چربی‌های سالم (امگا-۳) نیز ارزش غذایی بالایی دارد.
لبنیات (شیر، ماست، پنیر): پروتئین کازئین و وی (آب‌پنیر) موجود در لبنیات کیفیت بالایی دارند. وی به خصوص به دلیل سرعت جذب بالا محبوب است.

۲. پروتئین‌های گیاهی
پروتئین‌های گیاهی اغلب در مقایسه با پروتئین‌های حیوانی پروفایل آمینواسیدی ناقص‌تری دارند، به این معنی که ممکن است یک یا چند آمینواسید ضروری در آنها کم باشد. اما می‌توان با ترکیب منابع مختلف گیاهی، پروتئین کامل به دست آورد.
سویا: یکی از منابع گیاهی با کیفیت بالا است که تقریباً تمام آمینواسیدهای ضروری را دارد. سویا به عنوان یکی از بهترین جایگزین‌های پروتئین‌های حیوانی شناخته می‌شود.
حبوبات (عدس، نخود، لوبیا): این منابع پروتئینی خوب هستند اما معمولاً به طور کامل حاوی آمینواسیدهای ضروری نیستند، به همین دلیل بهتر است با غلات مانند برنج ترکیب شوند.
کینوا: یک منبع گیاهی نادر با پروفایل آمینواسیدی کامل است که تمام آمینواسیدهای ضروری را دارد.

۳. معیارهای اندازه‌گیری کیفیت پروتئین
نمره PDCAAS (قابلیت هضم پروتئین بر اساس نیازهای آمینواسیدی): یکی از معیارهای استاندارد برای سنجش کیفیت پروتئین است که پروتئین تخم‌مرغ، شیر و سویا نمره ۱ (بالاترین نمره) را کسب می‌کنند.
بیولوژیکی (BV): این معیار نشان می‌دهد که چه میزان از پروتئین مصرفی توسط بدن جذب و مورد استفاده قرار می‌گیرد. تخم‌مرغ با BV حدود ۱۰۰ یکی از بالاترین رتبه‌ها را دارد.

مقایسه کلی:
پروتئین‌های حیوانی: بالاترین کیفیت به دلیل کامل بودن آمینواسیدها و قابلیت هضم بالا.
پروتئین‌های گیاهی: نیاز به ترکیب منابع مختلف برای تأمین تمامی آمینواسیدهای ضروری، اما مزایای سلامت و محیط زیستی دارند.

این عوامل کمک می‌کنند که انتخاب مناسبی بر اساس نیازهای تغذیه‌ای و ترجیحات شخصی داشته باشید.