دلیل علمی اینکه زنان باردار نباید جگر مصرف کنند، به محتوای بالای ویتامین A در جگر مرتبط است. جگر به خصوص جگر گاو یا گوسفند غنی از ویتامین A است که در صورت مصرف بیش از حد، می‌تواند خطرناک باشد، به خصوص در دوران بارداری.


 

 ویتامین آ موجود در جگر، به شکلی است که حتی در مقادیر اندک هم می‌تواند به جنین صدمه بزند. کبد حاوی غلظت بالایی از ویتامین A فعال به اسم رتینول است. شما با خوردن جگر سفید در بارداری بیشتر از خوردن جگر مرغ در بارداری ویتامین آ فعال وارد بدنتان خواهید کرد. 

دلایل اصلی شامل موارد زیر است:

    1.    سمیت ویتامین A (رتینول):

ویتامین A به دو صورت در مواد غذایی وجود دارد: یکی به صورت پیش‌ساز (کاروتنوئیدها مانند بتاکاروتن که در سبزیجات و میوه‌ها یافت می‌شود) و دیگری به صورت فعال (رتینول که در جگر و منابع حیوانی یافت می‌شود).
مصرف بیش از حد ویتامین A فعال (رتینول) می‌تواند موجب مسمومیت شود و خطر نقایص جنینی مانند اختلالات عصبی، قلبی و اسکلتال را افزایش دهد.

    2.    اثرات بر رشد جنین:

در دوران بارداری، مصرف زیاد ویتامین A به خصوص در سه ماهه اول می‌تواند منجر به آسیب به جنین و افزایش احتمال نقص‌های مادرزادی در سیستم عصبی، قلب و استخوان‌ها شود. تحقیقات نشان داده است که دوزهای بالا ویتامین A در این دوره حساس می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی شود.

    3.    میزان ویتامین A در جگر:

جگر به‌ویژه جگر گاو، یکی از غنی‌ترین منابع ویتامین A است. به عنوان مثال، فقط یک وعده کوچک از جگر گاو ممکن است بیش از ۱۰ برابر نیاز روزانه بدن به ویتامین A را تأمین کند که می‌تواند به راحتی به مسمومیت ویتامین A منجر شود.
 

بهترین جایگزین جگر در بارداری چیست؟

همان‌طور که دیدید با وجود فواید جگر در بارداری شما نمی‌توانید جگر را لااقل به‌طور منظم، در رژیم غذایی بارداری خود مانند مصرف گوشت در بارداری قرار دهید.
با این وجود شما به ویتامین A برای حفظ سلامت پوست، چشم و سیستم ایمنی بدن خود و جنین نیاز دارید. شما می‌توانید از سایر منابع ویتامین آ در بارداری استفاده کنید که برای رشد کودک شما نیز مفید باشند؛ شامل: 

• هویج و آب هویج در بارداری
• سیب زمینی شیرین
• كدو حلوايی
• اسفناج
• شلغم
• چغندر
•  

همه این منابع برای سلامت چشم و تقویت سیستم ایمنی مفید هستند و به‌عنوان آنتی اکسیدان‌های مؤثر عمل می‌کنند. بهترین بخش آن این است که ویتامین A موجود در این سبزیجات به شکل بتاکاروتن است که برای بدن شما و جنین بسیار مفید است و مانند ویتامین آ جگر در بارداری ضرر دارد، نیست. مصرف بتاکاروتن ضرری برای مادر و جنین ندارد.
 

نتیجه‌گیری:

از آنجا که زنان باردار باید مراقب سلامت جنین خود باشند، مصرف جگر به دلیل خطرات ناشی از مصرف زیاد ویتامین A توصیه نمی‌شود. در صورتی که زنان باردار به هر دلیلی قصد مصرف جگر را دارند، باید حتماً با پزشک خود مشورت کنند.

جگر (یا کبد) در بدن گوسفند و سایر حیوانات، یکی از اندام‌های حیاتی است که وظایف مهمی در متابولیسم بدن بر عهده دارد. این وظایف شامل موارد زیر است:

1. سم‌زدایی: جگر مواد سمی و مضر موجود در خون را تجزیه کرده و به مواد کم‌ضررتر تبدیل می‌کند که از طریق ادرار یا صفرا دفع می‌شوند.

2. تولید صفرا: جگر صفرا تولید می‌کند، که برای هضم و جذب چربی‌ها در دستگاه گوارش حیاتی است.

3. ذخیره مواد مغذی: این اندام گلوکز را به گلیکوژن تبدیل کرده و برای استفاده‌های بعدی ذخیره می‌کند. همچنین ویتامین‌ها (مانند ویتامین A، D، B12) و مواد معدنی (مانند آهن) را ذخیره می‌کند.

4. تولید پروتئین‌ها: جگر پروتئین‌هایی مانند آلبومین و فاکتورهای انعقادی خون را تولید می‌کند که برای عملکرد بدن ضروری هستند.

5. تنظیم قند خون: جگر گلوکز را از خون جذب کرده و ذخیره می‌کند یا در صورت نیاز آن را آزاد می‌کند تا سطح قند خون پایدار بماند.

6. تجزیه سلول‌های خونی قدیمی: جگر گلبول‌های قرمز قدیمی یا آسیب‌دیده را تجزیه کرده و محصولات آن‌ها (مانند آهن) را بازیافت می‌کند.

به طور کلی، جگر نقش کلیدی در حفظ سلامت و تعادل بدن ایفا می‌کند و بدون عملکرد صحیح آن، حیوان یا انسان نمی‌تواند زنده بماند.

جگر گوسفند یکی از منابع غنی آهن و ویتامین B12 است که هر دو برای درمان کم‌خونی، به‌ویژه کم‌خونی ناشی از فقر آهن یا کمبود ویتامین B12، بسیار مؤثر هستند.

دلایل مؤثر بودن جگر گوسفند برای کم‌خونی:

1. آهن فراوان: جگر گوسفند حاوی مقادیر زیادی آهن هم (Heme Iron) است که جذب آن در بدن بسیار راحت‌تر از آهن غیرهم (مانند آهن موجود در گیاهان) است.

2. ویتامین B12: این ویتامین برای تولید گلبول‌های قرمز خون ضروری است. کمبود ویتامین B12 می‌تواند منجر به کم‌خونی مگالوبلاستیک شود.

3. اسید فولیک: جگر گوسفند همچنین حاوی اسید فولیک است که برای تولید گلبول‌های قرمز سالم ضروری است.

4. پروتئین: پروتئین‌های موجود در جگر به تقویت عمومی بدن کمک می‌کنند و عملکرد سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشند.

نکات مصرف:

• بهتر است جگر گوسفند به صورت تازه و در مقادیر مناسب مصرف شود، زیرا مصرف بیش از حد آن می‌تواند به دلیل محتوای بالای کلسترول یا ویتامین A مضر باشد.
• در افراد با بیماری‌های خاص (مانند مشکلات کبدی یا کلسترول بالا)، باید پیش از مصرف با پزشک مشورت کنند.
• همراهی جگر با مواد غذایی غنی از ویتامین C (مانند آب لیمو یا گوجه‌فرنگی) به جذب بهتر آهن کمک می‌کند.

اگر کم‌خونی دارید، مصرف جگر گوسفند می‌تواند یک بخش مفید از رژیم غذایی باشد، اما برای درمان قطعی، بهتر است با پزشک مشورت کنید و رژیم غذایی و مکمل‌ها را بر اساس نیازهای شخصی خود تنظیم کنید.

جگر (یا کبد) در بدن گوسفند و سایر حیوانات، یکی از اندام‌های حیاتی است که وظایف مهمی در متابولیسم بدن بر عهده دارد. این وظایف شامل موارد زیر است:

1. سم‌زدایی: جگر مواد سمی و مضر موجود در خون را تجزیه کرده و به مواد کم‌ضررتر تبدیل می‌کند که از طریق ادرار یا صفرا دفع می‌شوند.

2. تولید صفرا: جگر صفرا تولید می‌کند، که برای هضم و جذب چربی‌ها در دستگاه گوارش حیاتی است.

3. ذخیره مواد مغذی: این اندام گلوکز را به گلیکوژن تبدیل کرده و برای استفاده‌های بعدی ذخیره می‌کند. همچنین ویتامین‌ها (مانند ویتامین A، D، B12) و مواد معدنی (مانند آهن) را ذخیره می‌کند.

4. تولید پروتئین‌ها: جگر پروتئین‌هایی مانند آلبومین و فاکتورهای انعقادی خون را تولید می‌کند که برای عملکرد بدن ضروری هستند.

5. تنظیم قند خون: جگر گلوکز را از خون جذب کرده و ذخیره می‌کند یا در صورت نیاز آن را آزاد می‌کند تا سطح قند خون پایدار بماند.

6. تجزیه سلول‌های خونی قدیمی: جگر گلبول‌های قرمز قدیمی یا آسیب‌دیده را تجزیه کرده و محصولات آن‌ها (مانند آهن) را بازیافت می‌کند.

به طور کلی، جگر نقش کلیدی در حفظ سلامت و تعادل بدن ایفا می‌کند و بدون عملکرد صحیح آن، حیوان یا انسان نمی‌تواند زنده بماند.

جگر مرغ و جگر گوسفند هر دو منابع غنی از مواد مغذی هستند، اما از نظر ارزش غذایی و ترکیباتشان تفاوت‌هایی دارند. در زیر، مقایسه‌ای از مهم‌ترین جنبه‌های تغذیه‌ای آن‌ها ارائه شده است:
 

1. کالری

    •    جگر مرغ: تقریباً ۱۶۵ کالری در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند: حدود ۲۳۰ کالری در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند معمولاً کالری بیشتری دارد به دلیل چربی بالاتر.
 

2. پروتئین

    •    جگر مرغ: حدود ۲۵ گرم پروتئین در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند: حدود ۲۹ گرم پروتئین در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند از نظر پروتئین اندکی غنی‌تر است.
 

3. چربی

    •    جگر مرغ: تقریباً ۵ گرم چربی در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند: حدود ۹ گرم چربی در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند چربی بیشتری دارد که می‌تواند طعم آن را غنی‌تر کند، اما برای کسانی که رژیم کم‌چرب دارند، جگر مرغ گزینه بهتری است.
 

4. آهن

    •    جگر مرغ: حدود ۹ میلی‌گرم آهن در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند: حدود ۱۰ میلی‌گرم آهن در هر ۱۰۰ گرم.

    •    هر دو منبع عالی آهن هستند، اما جگر گوسفند مقدار کمی آهن بیشتری دارد و برای پیشگیری از کم‌خونی مناسب است.
 

5. ویتامین A

    •    جگر مرغ: حدود ۱۳۰۰۰ میکروگرم ویتامین A در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند: حدود ۲۰۰۰۰ میکروگرم ویتامین A در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند به طور قابل‌توجهی ویتامین A بیشتری دارد، اما باید در مصرف آن احتیاط کرد زیرا ویتامین A بیش‌ازحد ممکن است سمی باشد.
 

6. ویتامین B12

    •    جگر مرغ: تقریباً ۲۵ میکروگرم ویتامین B12 در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند: حدود ۹۰ میکروگرم ویتامین B12 در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند از این نظر بسیار غنی‌تر است و برای تقویت سیستم عصبی و پیشگیری از کم‌خونی عالی است.
 

7. کلسترول

    •    جگر مرغ: حدود ۳۰۰ میلی‌گرم کلسترول در هر ۱۰۰ گرم.

    •    جگر گوسفند: حدود ۴۰۰ میلی‌گرم کلسترول در هر ۱۰۰ گرم.

    •    افرادی که کلسترول بالایی دارند باید مصرف جگر را کنترل کنند، به‌ویژه جگر گوسفند.
 

نتیجه‌گیری

    •    جگر مرغ: گزینه‌ای با چربی کمتر، کالری پایین‌تر و مناسب برای رژیم‌های سبک‌تر.

    •    جگر گوسفند: غنی‌تر از نظر ویتامین‌ها (به‌ویژه ویتامین A و B12) و آهن، اما کالری و چربی بیشتری دارد.
 

هر دو نوع جگر می‌توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشند، اما میزان و دفعات مصرف باید با توجه به وضعیت سلامتی فرد (مانند سطح کلسترول و نیازهای تغذیه‌ای) تنظیم شود.

 سلام به همراهان همیشگی مستر قصاب طی تماس تلفنی یکی از مشتریان عزیزمان، سوالی در خصوص مصرف گوشت در دوران بارداری مطرح شد. بر این اساس، ما بر آن شدیم که مقاله‌ای جامع در این زمینه تهیه کنیم تا اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار دهیم. در ادامه به بررسی انواع گوشت‌های مناسب برای زنان پیش از بارداری و در دوران بارداری می‌پردازیم.

در دوران پیش از بارداری و زمان بارداری، مصرف گوشت‌ها می‌تواند نقش مهمی در تأمین مواد مغذی ضروری برای سلامت مادر و جنین داشته باشد.

1. گوشت قرمز (گوشت گاو و گوسفند)
گوشت قرمز منبع غنی از آهن، روی و پروتئین است که از اهمیت ویژه‌ای در دوران بارداری برخوردارند. آهن موجود در گوشت قرمز به تولید هموگلوبین کمک می‌کند و از کم‌خونی جلوگیری می‌کند، مشکلی که در بسیاری از زنان باردار دیده می‌شود. با این حال، باید مراقب میزان مصرف آن باشید تا به سلامت قلب و عروق آسیبی نرسد. همچنین بهتر است از گوشت‌های بدون چربی یا با چربی کمتر استفاده کنید.

 2. گوشت مرغ
مرغ یکی از بهترین منابع پروتئین و ویتامین B6 است که به توسعه مغز جنین و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. این گوشت همچنین کم‌چرب‌تر از گوشت قرمز است و برای زنانی که در دوران بارداری اضافه وزن نمی‌خواهند، گزینه مناسبی محسوب می‌شود. بهتر است مرغ بدون پوست و به روش‌های سالم مانند بخارپز یا کبابی مصرف شود.

 3.ماهی
ماهی‌ها به‌ویژه انواع چرب مانند سالمون و ماهی تن، سرشار از اسیدهای چرب امگا-3 هستند که برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین بسیار مفید است. همچنین ماهی منبع خوبی از ویتامین D و پروتئین است. اما باید به خاطر داشته باشید که برخی ماهی‌ها مانند کوسه، ماهی شمشیر و ماهی تن بزرگ ممکن است حاوی مقدار زیادی جیوه باشند که برای جنین مضر است. بنابراین، توصیه می‌شود از ماهی‌هایی با جیوه کم استفاده کنید و مصرف ماهی را به 2 تا 3 وعده در هفته محدود کنید.

 4. گوشت بوقلمون
گوشت بوقلمون یک منبع پروتئینی با چربی کم است که حاوی مقدار زیادی نیاسین و سلنیوم است. این مواد مغذی برای تقویت ایمنی و جلوگیری از نقص‌های مادرزادی مفید هستند. بوقلمون نیز مانند مرغ بهتر است به روش‌های سالم پخته شود و از مصرف آن به صورت سرخ‌شده اجتناب شود.

5. گوشت‌های فرآوری‌شده (مانند سوسیس و کالباس)
مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. این گوشت‌ها اغلب حاوی مقادیر بالایی از نمک، نیترات و مواد نگهدارنده هستند که ممکن است برای سلامت مادر و جنین مضر باشند. همچنین خطر عفونت‌هایی مانند لیستریوز و توکسوپلاسموز که ممکن است از این نوع گوشت‌ها منتقل شوند، وجود دارد.

6. جگر
جگر منبع بسیار غنی از آهن و ویتامین A است، اما مصرف آن در دوران بارداری باید با احتیاط صورت گیرد. مصرف بیش از حد ویتامین A ممکن است به جنین آسیب برساند. بنابراین اگر قصد مصرف جگر دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

 نتیجه‌گیری:
در دوران قبل از بارداری و زمان بارداری، انتخاب گوشت‌های مناسب و سالم به تأمین مواد مغذی ضروری برای مادر و رشد جنین کمک می‌کند. گوشت‌های تازه و کم‌چرب مانند گوشت مرغ، بوقلمون و ماهی با جیوه کم گزینه‌های بسیار خوبی هستند. بهتر است از گوشت‌های فرآوری‌شده و گوشت‌های با محتوای چربی و نمک بالا پرهیز شود. همواره توجه به تعادل در مصرف و مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه در این دوران‌ها ضروری است.

مصرف پروتئین و نقش آن در پیشگیری از (کم‌خونی) به دلیل تأثیر مستقیم پروتئین‌ها در جذب آهن و تولید هموگلوبین اهمیت دارد. پروتئین‌ها به‌ویژه آن دسته از منابع پروتئینی که حاوی آهن هستند، به بهبود جذب آهن کمک می‌کنند.

 نقش آهن در بدن:
آهن یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است که به تولید هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند. هموگلوبین، مسئول حمل اکسیژن به بافت‌ها و سلول‌های بدن است. کمبود آهن می‌تواند منجر به کم‌خونی ناشی از فقر آهن شود که باعث ضعف، خستگی، سردرد و سایر علائم می‌شود.

 تأثیر پروتئین بر جذب آهن:
- (پروتئین‌های حیوانی) مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی و تخم‌مرغ حاوی نوعی آهن به نام آهن هم (heme iron) هستند که بدن آن را به‌خوبی جذب می‌کند.
- (پروتئین‌های گیاهی) مانند حبوبات، سویا، عدس و اسفناج نیز حاوی آهن غیرهم (non-heme iron) هستند، اما این نوع آهن کمتر جذب بدن می‌شود. با این حال، مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C همراه با این منابع پروتئینی می‌تواند جذب آهن غیرهم را بهبود بخشد.

 

  
 پروتئین و تولید هموگلوبین:
پروتئین‌های موجود در بدن به‌ویژه پروتئین‌های حاوی اسیدهای آمینه ضروری، برای تولید هموگلوبین و سایر ترکیبات حاوی آهن در خون ضروری هستند. مصرف کافی پروتئین می‌تواند به تولید منظم گلبول‌های قرمز و هموگلوبین کمک کند.

 منابع مهم آهن و پروتئین:
- (منابع حیوانی): گوشت قرمز، جگر، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ.
- (منابع گیاهی): حبوبات (مانند عدس، لوبیا، نخود)، دانه‌ها (مانند کنجد)، اسفناج و سویا.

بنابراین، مصرف مناسب پروتئین، چه از منابع حیوانی و چه گیاهی، می‌تواند به پیشگیری از کم‌خونی کمک کند و سطح آهن و هموگلوبین بدن را حفظ کند.

دل گوسفند، تقویت‌ کننده‌ی قلب

قلب گوسفند به نوعی گوشت خالص است. از نوع مزاج گرم بوده و برای افرادی که طبع سرد دارند و ساختار ماهیچه ای آنها ضعیف است بسیار مفید می باشد. کمی دیر هضم بوده ، بنابراین توصیه می شود که با حرارت کافی و به مدت زمان مناسب پخته شود. در بعضی از کتب طب سنتی آمده خوردن قلب و خونابه ی آن شب کوری را رفع مینماید. این قسمت را بهتر است همراه با آبلیمو و ادویه جاتی مانند فلفل و زیره استفاده کنید.

قلوه

قلوه یا کلیه از قسمت های لذیذ گوسفند بوده که برای درد کمر مناسب است و البته دیر هضم می باشد. افرادی که طبع سرد دارند از مصرف زیاد آن خودداری کنند. این قسمت به دلیل اینکه خون چندان صالحی تولید نمی کند بهتر است از گوسفند جوان تهیه شود.

مغز

مغز از قسمت های بسیار چرب گوسفند بوده و هضم آن سخت می باشد. مصرف این قسمت فقط برای افرادی که با کمبود وزن مواجه هستند و میزان چربی بدن آنها سطح بسیار پایینی است مناسب است. از طرفی مصرف مغز اشتها را از بین می برد. به همراه آن بهتر است از ادویه جاتی مانند دارچین و خردل استفاده کرد همچنین نارنج یا آبلیمو فراموش نشود.

جگر سیاه یا کبد گوسفند

این قسمت خون زیادی در بدن تولید می کند بنابراین مصرف آن برای افرادی که دچار کم خونی می باشند بسیار مفید بوده همچنین منبع سرشاری از ویتامین A می باشد و در سلامت پوست و مو و بینایی نقش بسزایی دارد. در مقابل جگر سیاه دیر هضم است. از نمک ، دارچین ، زیره و سرکه برای هضم راحت  تر آن استفاده کنید. همچنین سعی کنید به طور کباب آن را مصرف نمایید زیرا سرخ کردن آن در روغن هضم این قسمت را مشکل تر و سخت تر می نماید.

جگر سفید یا ریه گوسفند

جگر سفید در گذشته به عنوان دارو تجویز میشده. میزان پروتئین و چربی آن به مراتب از جگر سیاه و همچنین گوشت قرمز کمتراست. بنابراین از آن در رژیم لاغری می توان استفاده نمود. همچنین برای افرادی که گوشت قرمز در رژیم غذایی آنها به دستور پزشک حذف شده است پرکاربرد می باشد. این قسمت در درمان پوکی استخوان مفید بوده و سرشار از ویتامین های E  و D می باشد. در درمان خشکی چشم نیز موثر است و مانع از ایجاد این مشکل می شود.

خوئک، افزایش دهنده‌ی کلسترول

خوئک از میزان چربی بسیار بالایی برخوردار بوده و به شدت میزان کلسترول خون را بالا می برد ینابراین در مصرف آن می بایست احتیاط نمود. از فواید آن میتوان به پتاسیم موجود در این قسمت اشاره کرد.

طحال را مصرف نکنید!!

کیسه طحال عضو سیاه رنگی است که در زیر معده قرار دارد و در اسلام حرام بوده و به هیچ عنوان این قسمت را نباید مصرف نمود. مصرف آن لکه های پوستی، کیست های چربی، اختلالات عصبی، موهای زائد و حتی ابتلا به سرطان را موجب می شود.

چشم

گوشت چشم، بناگوش، سرگوسفند بسیار گوشت سبک و نرم و لذیذی می باشد. همچنین هضم آن نیز راحت بوده و برای اغلب افراد با طبع مختلف مناسب می باشد.

زبان گوسفند

بسیار لذیذ است و میزان چربی بالایی دارد و در عین حال منبع خوبی از ویتامین ها ی B  و B12 می باشد.

پاچه گوسفند

موجب سفت شدن اندام ها ، عضلات ، تاندون ها  و استخوان ها شده  و از آنجایی که مزاج معمولی دارد برای اغلب افراد مناسب بوده ، همچنین برای افرادی که رژیم لاغری دارند مناسب است.

سیرابی و شیردان

سیرابی ارزش غذایی کمی دارد و از میزان چربی بسیار پایینی برخوردار است به همین دلیل در رژیم های لاغری پرکاربرد می باشد. در بدن ایجاد رطوبت می کند. دیر هضم بوده و برای افرادی که طبع سردی دارند مناسب نمی باشد یا بعد از مصرف گرمی جاتی مانند نمک، گردو ، زیره و آویشن و ....  استفاده شود.