محصولات گوشت آلایشی (یا به‌طور رایج‌تر، "آلایش‌های گوشتی") به بخش‌هایی از بدن دام (مانند گاو، گوسفند و مرغ) گفته می‌شود که معمولاً غیر از گوشت خالص هستند و در دسته‌ی فرآورده‌های جانبی قرار می‌گیرند. این محصولات در آشپزی و صنایع غذایی کاربردهای گسترده‌ای دارند و بسته به فرهنگ غذایی هر منطقه، میزان مصرف و کاربرد آن‌ها متفاوت است.
انواع محصولات گوشت آلایشی
1. دل، جگر و قلوه:
از پرمصرف‌ترین آلایش‌های گوشتی هستند و اغلب به صورت تازه، سرخ‌شده، یا کبابی مصرف می‌شوند.
منبع غنی پروتئین، آهن، و ویتامین‌های گروه B، به‌ویژه ویتامین B12.


2. زبان:
در بسیاری از کشورها خوراکی محبوب است و معمولاً به صورت پخته یا دودی مصرف می‌شود.
بافت نرم و طعم خاصی دارد.


3. مغز:
از مواد غذایی غنی از چربی و پروتئین.
بیشتر در غذاهای سنتی به کار می‌رود.


4. پاچه:
معمولاً به‌صورت سوپ یا خوراک (مثل کله‌پاچه) مصرف می‌شود.
منبع خوب ژلاتین و کلاژن.


5. سیرابی و شیردان:
از بخش‌های دستگاه گوارش دام هستند و در برخی فرهنگ‌ها به‌صورت سوپ یا خوراک طبخ می‌شوند.
کم‌چرب و سرشار از مواد معدنی.


6. کله‌پاچه:
شامل کله، پاچه، زبان، مغز و گاهی چشم.
یک غذای سنتی در ایران و برخی کشورهای خاورمیانه.


7. دم و چربی:
در تولید محصولات گوشتی مانند سوسیس و کالباس یا به‌عنوان چربی حیوانی در آشپزی استفاده می‌شود.



فواید محصولات آلایشی
ارزش غذایی بالا: منبع پروتئین، آهن، فسفر و ویتامین‌ها.
طعم و عطر خاص: در تهیه غذاهای سنتی و محلی استفاده می‌شوند.
استفاده اقتصادی: کمک به کاهش ضایعات دام و بهره‌وری بیشتر از منابع.

نکات مصرف
حفظ بهداشت: آلایش‌ها به دلیل ماهیت خود سریع‌تر از گوشت معمولی فاسد می‌شوند و نیاز به نگهداری مناسب دارند.
مصرف متعادل: به دلیل میزان چربی بالا یا برخی ترکیبات خاص، مصرف زیاد برخی آلایش‌ها ممکن است مشکلاتی مانند افزایش کلسترول ایجاد کند.
پخت مناسب: این محصولات نیاز به پخت کامل دارند تا آلودگی‌های احتمالی از بین برود.