پروتئین به عنوان یکی از اساسی‌ترین درشت‌مغذی‌ها نقش حیاتی در ساختار بدن انسان، ترمیم سلول‌ها و حفظ سلامت عمومی ایفا می‌کند. رژیم غذایی ایرانی، با قدمتی چند هزار ساله، ترکیبی از منابع پروتئینی سنتی و امروزه، مدرن را در خود جای داده است. در این مقاله به بررسی منابع سنتی و مدرن پروتئین در رژیم غذایی ایرانی خواهیم پرداخت.

منابع سنتی پروتئین در رژیم غذایی ایرانی
رژیم غذایی ایرانی از دیرباز غنی از منابع طبیعی پروتئین بوده است. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
گوشت قرمز: بره و گوسفند از مهم‌ترین منابع پروتئین سنتی در ایران به شمار می‌آیند. غذاهایی همچون آبگوشت، کباب و خورشت‌ها پایه‌های اصلی مصرف گوشت را تشکیل می‌دهند.
لبنیات: شیر، ماست، پنیر و دوغ، همگی از منابع سنتی پروتئین حیوانی در فرهنگ غذایی ایران هستند. فرآورده‌های محلی مانند کشک نیز پروتئین بالایی دارند.
حبوبات: نخود، عدس، لوبیا و باقلا به عنوان منابع گیاهی پروتئین، در غذاهایی مانند آش‌ها، عدسی و انواع خوراک‌ها کاربرد گسترده دارند.
آجیل و دانه‌ها: گردو، بادام، فندق، تخمه آفتابگردان و کنجد، منابع غنی پروتئین گیاهی محسوب می‌شوند و در تغذیه سنتی جایگاه ویژه‌ای دارند.
تخم‌مرغ: تخم‌مرغ از گذشته در سفره‌های ایرانی حضوری پررنگ داشته و به عنوان منبعی ارزان و قابل دسترس برای پروتئین شناخته می‌شود.

تغییرات و منابع مدرن پروتئین
با گذر زمان و ورود فناوری‌های نوین غذایی، منابع جدیدی از پروتئین وارد رژیم غذایی ایرانی شده است:
مرغ و فرآورده‌های آن: با صنعتی شدن تولید مرغ، این گوشت سفید به یکی از اصلی‌ترین منابع پروتئین در سفره ایرانی تبدیل شد. فیله مرغ، مرغ سوخاری و ساندویچ‌های مرغ از مصداق‌های آن است.
ماهی و آبزیان پرورشی: افزایش آگاهی درباره خواص ماهی و پرورش صنعتی آبزیان، مصرف ماهی را در ایران گسترش داده است.
پروتئین‌های گیاهی فرآوری شده: سویا، توفو و فرآورده‌های گیاهی غنی‌شده با پروتئین به عنوان جایگزین‌های سالم‌تر یا مناسب برای رژیم‌های گیاه‌خواری، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مکمل‌های پروتئینی: امروزه مصرف پودرهای پروتئین (وی، کازئین، سویا) در بین ورزشکاران و افرادی که به دنبال عضله‌سازی یا کاهش وزن هستند، رایج شده است.
غذاهای آماده غنی‌شده: برخی غذاهای صنعتی و آماده مانند شیرهای پروتئینه، ماست‌های غنی‌شده یا نوشیدنی‌های پروتئینی، به عنوان راهی سریع برای تامین پروتئین معرفی شده‌اند.

چالش‌ها و فرصت‌ها
افزایش مصرف منابع مدرن پروتئینی فرصت‌هایی مانند دسترسی راحت‌تر و تنوع غذایی بیشتر ایجاد کرده است، اما در عین حال چالش‌هایی مانند مصرف بیش از حد چربی‌های اشباع شده، نگهدارنده‌های شیمیایی در فرآورده‌های صنعتی و تغییر الگوی غذایی سنتی نیز باید مدنظر قرار گیرد.
نتیجه‌گیری
رژیم غذایی ایرانی، با ترکیبی از منابع پروتئینی سنتی و مدرن، ظرفیت بالایی برای تامین نیازهای پروتئینی بدن دارد. با انتخاب آگاهانه و متعادل منابع مختلف پروتئین، می‌توان ضمن بهره‌مندی از تنوع غذایی، سلامت عمومی را نیز حفظ کرد.