شتر به‌عنوان «کشتی صحرا» از دیرباز نقش مهمی در زندگی انسان‌ها در مناطق خشک و نیمه‌خشک داشته است. این حیوان نه‌تنها وسیله‌ای برای حمل‌ونقل و استفاده از شیر و پشم بوده، بلکه گوشت آن نیز به‌عنوان منبع پروتئین در تغذیه جوامع مختلف اهمیت ویژه‌ای داشته است. تاریخچه مصرف گوشت شتر در ایران و جهان نشان‌دهنده ارتباط عمیق این حیوان با فرهنگ، اقتصاد و حتی باورهای دینی مردمان مختلف است.

پیشینه مصرف گوشت شتر در ایران

1. ایران باستان:
   شواهد تاریخی و متون کهن نشان می‌دهد که ایرانیان در دوره هخامنشی و ساسانی از شتر برای حمل‌ونقل، سواری و تأمین غذا استفاده می‌کردند. گوشت شتر به‌ویژه در مناطق کویری و شرقی ایران بیشتر مصرف می‌شد.

2. دوران اسلامی:
   با گسترش اسلام، مصرف گوشت شتر جایگاه بیشتری یافت. در متون پزشکی دانشمندان ایرانی مانند ابن‌سینا، به خواص درمانی و غذایی گوشت شتر اشاره شده است.

3. اقوام عشایری:
   در میان عشایر ایران، شتر همواره منبعی مطمئن برای تأمین گوشت در سفرها و کوچ‌ها بوده است. همچنین در مراسم خاص و آیین‌های مذهبی، قربانی کردن شتر و مصرف گوشت آن رواج داشته است.

تاریخچه مصرف گوشت شتر در جهان

1. شبه‌جزیره عربستان:
   اعراب از هزاران سال پیش شتر را به‌عنوان مهم‌ترین حیوان اهلی خود می‌شناختند. گوشت شتر در میان قبایل بدوی از ارزش بالایی برخوردار بود و در مهمانی‌ها و مناسبت‌های بزرگ مصرف می‌شد.

2. آفریقا:
   در کشورهای آفریقایی مانند سومالی، سودان، نیجر و مالی، شتر یکی از اصلی‌ترین منابع غذایی است. گوشت شتر علاوه بر مصرف روزانه، بخشی از اقتصاد محلی را نیز تشکیل می‌دهد.

3. آسیای میانه و مغولستان:
   در مناطق آسیای میانه، مغول‌ها و اقوام ترک‌تبار از گوشت شتر برای تهیه غذاهای سنتی مانند سوپ و کباب استفاده می‌کردند.

4. اروپا و غرب:
   مصرف گوشت شتر در اروپا سابقه طولانی ندارد. اما در سال‌های اخیر با افزایش گرایش به منابع پروتئینی سالم و متنوع، گوشت شتر وارد بازارهای اروپایی شده و به‌ویژه در صنایع غذایی مدرن مورد توجه قرار گرفته است.

جایگاه فرهنگی و اقتصادی گوشت شتر

• در ایران و بسیاری از کشورهای اسلامی، گوشت شتر به‌عنوان غذایی حلال و مقوی شناخته می‌شود.

• در فرهنگ عربی و بادیه‌نشینی، مصرف گوشت شتر نشانه سخاوت و مهمان‌نوازی بوده است.

• در دنیای مدرن، گوشت شتر به دلیل چربی کمتر و ارزش غذایی بالا به‌عنوان جایگزینی سالم برای گوشت‌های پرچرب مطرح است.

نتیجه‌گیری

مصرف گوشت شتر تاریخی کهن و گسترده دارد و از ایران باستان تا صحراهای عربستان و سرزمین‌های آفریقایی و آسیای میانه، همواره بخشی از سفره مردم بوده است. امروزه نیز با توجه به تغییر الگوهای تغذیه و توجه به سلامت، گوشت شتر نه‌تنها ارزش سنتی خود را حفظ کرده، بلکه جایگاهی تازه در بازار جهانی یافته است.