گوشت یکی از منابع اصلی پروتئین در رژیم غذایی انسان است، اما گاهی اوقات در هنگام پخت، به‌خصوص گوشت گاو مسن یا بخش‌هایی از بدن حیوان که بافت فیبری بیشتری دارند (مانند ساق یا گردن)، دیرپز می‌شود. گوشت دیرپز نه‌تنها زمان پخت را طولانی می‌کند، بلکه ممکن است طعم و بافت غذا را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله به دلایل دیرپز شدن گوشت و راهکارهای علمی و سنتی برای پخت بهتر آن پرداخته می‌شود.
دلایل دیرپز شدن گوشت
سن حیوان: گوشت حیوانات مسن‌تر دارای بافت‌های پیوندی و کلاژن بیشتری است که دیرتر نرم می‌شوند.
نوع بخش گوشت: قسمت‌هایی مثل ران، ساق و گردن نسبت به راسته یا فیله دیرپزتر هستند.
روش نادرست پخت: حرارت مستقیم و سریع باعث سفت شدن بافت پروتئینی می‌شود.
یخ‌زدگی و نگهداری طولانی: گوشت‌هایی که مدت زیادی در فریزر مانده باشند، خاصیت اولیه خود را از دست داده و دیرتر می‌پزند.

روش‌های نرم کردن و پخت گوشت دیرپز
استفاده از حرارت ملایم و طولانی (آهسته‌پز):پختن گوشت با شعله کم در مدت طولانی (مانند خورشت‌ها یا آبگوشت) باعث تجزیه تدریجی کلاژن و نرم شدن گوشت می‌شود.
استفاده از زودپز:زودپز با ایجاد فشار بخار بالا، فیبرهای سخت گوشت را سریع‌تر می‌شکند و زمان پخت را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
مرینیت (خواباندن در مواد نرم‌کننده):
ماست یا دوغ: اسید لاکتیک موجود در آنها به تجزیه بافت گوشت کمک می‌کند.
آب لیمو یا سرکه: خاصیت اسیدی این مواد باعث نرم شدن گوشت می‌شود.
پیاز رنده‌شده یا کیوی تازه: آنزیم‌های طبیعی در این مواد (مثل آنزیم اکتینیدین در کیوی) به شکستن پروتئین‌ها کمک می‌کنند.
اضافه کردن حبوبات یا ادویه‌ها:در روش‌های سنتی، هنگام پخت گوشت از نخود، لوبیا، دارچین یا زنجبیل استفاده می‌شود که به فرآیند نرم شدن گوشت کمک می‌کند.
خرد کردن و ضربه زدن به گوشت:استفاده از بیفتک‌کوب یا چاقوی تیز برای خرد کردن الیاف عضلانی، پخت را سریع‌تر و گوشت را نرم‌تر می‌کند.
ترکیب با سبزیجات خاص:سبزیجاتی مانند گوجه، کرفس یا پیاز علاوه بر طعم‌دهی، به نرم شدن گوشت نیز کمک می‌کنند. 

جمع‌بندی گوشت دیرپز یک چالش رایج در آشپزی است، اما با انتخاب روش مناسب می‌توان آن را به غذایی خوش‌طعم و نرم تبدیل کرد. استفاده از زودپز، پخت آرام با شعله کم، خواباندن در مواد اسیدی یا آنزیم‌دار و به‌کارگیری ادویه‌ها و سبزیجات همگی روش‌های مؤثر برای پخت بهتر گوشت دیرپز هستند. شناخت نوع گوشت و انتخاب تکنیک مناسب می‌تواند علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، کیفیت غذا را نیز به میزان قابل‌توجهی افزایش دهد.