محبوبیت اشپل ماهی در میان گیلانی‌ها و شهرهای شمال ایران به دلایل مختلفی برمی‌گردد که هم شامل جنبه‌های فرهنگی، غذایی و تغذیه‌ای است:

1. جنبه فرهنگی و سنتی:

- غذای محلی: اشپل ماهی بخشی جدایی‌ناپذیر از آشپزی سنتی گیلانی‌هاست. غذاهایی مانند "کوکوی اشپل"، "اشپل لقمه" و "اشپل با تخم‌مرغ" از جمله غذاهای محبوبی هستند که با اشپل تهیه می‌شوند.
- شب عید و مناسبت‌ها: در شب عید نوروز، گیلانی‌ها معمولاً از اشپل ماهی به عنوان یکی از غذاهای ویژه استفاده می‌کنند که نشان‌دهنده اهمیت فرهنگی این خوراکی است.

2. ارزش غذایی و سلامتی:

- منبع غنی از امگا-3: اشپل ماهی منبع بسیار خوبی از اسیدهای چرب امگا-3 است که برای سلامت قلب، مغز و کاهش التهابات بدن مفید شناخته می‌شود.
- ویتامین‌ها و مواد معدنی: اشپل حاوی ویتامین‌های B12، A، E و مواد معدنی مانند فسفر و ید است که برای تقویت سیستم ایمنی، سلامت عصبی و تنظیم متابولیسم بدن حیاتی هستند.

3. دسترسی و اقتصادی بودن:

- در دسترس بودن: در شهرهای شمالی ایران، به ویژه گیلان، ماهی‌ها به وفور یافت می‌شوند و این به معنای دسترسی آسان به اشپل است.
- قیمت مناسب: در مقایسه با خاویار، اشپل ماهی قیمت بسیار پایین‌تری دارد که باعث می‌شود خانواده‌های بیشتری بتوانند از آن بهره‌مند شوند.

4. طعم و تنوع در پخت:

- طعم منحصر به فرد: اشپل ماهی طعم خاصی دارد که بسیاری از مردم شمال ایران آن را دوست دارند. این طعم می‌تواند با انواع ادویه‌ها و مواد غذایی محلی ترکیب شود.
- تنوع در آشپزی: اشپل را می‌توان به روش‌های مختلفی پخت، از سرخ کردن تا استفاده در کوکوها و سالادها، که این تنوع در پخت به محبوبیت آن می‌افزاید.

5. جنبه‌های اجتماعی:

- نقش در تعاملات اجتماعی: در مهمانی‌ها، جشن‌ها و دورهمی‌ها، اشپل ماهی اغلب به عنوان پیش‌غذا یا مخلفات سرو می‌شود که به تقویت روابط اجتماعی کمک می‌کند.

مزایا و معایب اشپل ماهی
 

مزایا:
 

•امگا-3: اشپل ماهی منبع غنی اسیدهای چرب امگا-3 است که برای سلامت قلب و مغز بسیار مفید هستند.

• ویتامین‌ها و مواد معدنی: مقادیر زیادی ویتامین B12، فولیک اسید، آهن و فسفر دارد که می‌تواند به سلامت کلی بدن کمک کند.

• پروتئین: اشپل ماهی حاوی پروتئین بالایی است که برای رشد و ترمیم بافت‌های بدن ضروری است.

• تنوع در مصرف: می‌تواند به شیوه‌های مختلفی مانند خام، سرخ شده، نمک‌سود شده یا در غذاهای مختلف استفاده شود.

معایب:
 

• کلسترول: برخی انواع اشپل ماهی مانند اشپل سالمون دریایی، حاوی کلسترول بالایی هستند که می‌تواند برای افراد با مشکلات قلبی خطرناک باشد.

• سدیم: به خصوص در انواع نمک‌سود شده، میزان سدیم بالا می‌تواند برای کسانی که باید مصرف سدیم را کنترل کنند، مضر باشد.

• حساسیت و آلرژی: برخی افراد ممکن است به اشپل ماهی حساسیت داشته باشند که می‌تواند علائم آلرژیک ایجاد کند.

• کالری بالا: به دلیل محتوای چربی، مصرف بیش از حد اشپل ماهی می‌تواند منجر به دریافت کالری بالا و در نتیجه افزایش وزن شود.این اطلاعات بر اساس دانش عمومی و منابع موجود در وب تهیه شده است
 

در نهایت، محبوبیت اشپل ماهی در میان گیلانی‌ها ترکیبی از فرهنگ غنی، ارزش تغذیه‌ای، دسترسی آسان و همچنین تنوع و لذت غذایی است که این ماده غذایی به زندگی روزمره و مناسبت‌های خاص آورده است.