خیلیها بیفتک و استیک رو یکی میدونن، در حالی که تفاوتهایی دارن؛ هم در مفهوم و هم در روش آمادهسازی.
۱. واژه و ریشه
• استیک (Steak): یک واژه انگلیسی است و به هر برش ضخیم گوشت (معمولاً از گاو) گفته میشود که به روشهای مختلف (گریل، تابه، باربیکیو) پخته میشود.
• بیفتک: معادل فارسیشدهٔ همان استیک است؛ این واژه از زبان فرانسوی Bifteck وارد فارسی شده (ترکیب beef + steak).
? ۲. ضخامت و نوع گوشت
• استیک: معمولاً برشهای ضخیمتر (۲ تا ۵ سانتیمتر) از قسمتهای خاص (راسته، فیله، ریبآی، تی-بون و…) است.
• بیفتک: در آشپزی ایرانی بیشتر به گوشت کوبیده و نازکشده (با بیفتککوب) گفته میشود که بعد از مزهدار کردن سرخ یا گریل میشود.
۳. طرز تهیه و سرو
• استیک: اغلب با میزانهای مختلف پخت (rare, medium, well-done) سرو میشود و معمولاً داخلش آبدار است. همراه با سسهای کلاسیک مثل سس فلفل یا سس قارچ.
• بیفتک: در ایران معمولاً کاملاً پخته و خشکتر تهیه میشود (well-done) و بیشتر با سس قارچ یا گوجهفرنگی سرو میشود.
۴. جایگاه فرهنگی
• استیک: غذای بینالمللی با سبکهای مختلف (آمریکایی، فرانسوی، ایتالیایی).
• بیفتک: نسخه ایرانی/فرانسویشدهی استیک است که در رستورانهای ایرانی به همین نام شناخته میشود.
? خلاصه تفاوت
• استیک: برش گوشت گاو = اصطلاح عمومی بینالمللی.
• بیفتک: نوع ایرانیشدهی استیک = نازکتر، کوبیدهشده، و معمولاً کاملاً پخته.
بیفتک گوساله یکی از غذاهای خوشمزه و پرطرفدار است که هم بهعنوان غذای مجلسی و هم یک وعده سریع میتواند سرو شود. در ادامه طرز تهیه ساده و اصولی آن را مینویسم:
مواد لازم (۲ تا ۳ نفره)
• گوشت گوساله مخصوص بیفتک (فیله یا راسته) : حدود ۴۰۰ گرم
• پیاز : ۱ عدد متوسط (رنده یا حلقهای)
• روغن زیتون یا کره : ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری
• سیر : ۱ حبه (اختیاری)
• نمک و فلفل سیاه : به میزان لازم
• آبلیمو یا لیموی تازه : ۱ قاشق غذاخوری (اختیاری برای ترد شدن)
? مراحل تهیه
1. آمادهسازی گوشت:
• بیفتکها را به ضخامت حدود ۱ تا ۱/۵ سانت برش بزنید.
• با بیفتککوب یا پشت کارد کمی بکوبید تا گوشت پهن و ترد شود.
2. مرینیت (طعمدار کردن):
• گوشت را با پیاز رنده شده، کمی روغن زیتون، سیر خرد شده، آبلیمو، نمک و فلفل مخلوط کنید.
• بگذارید حداقل ۱ تا ۲ ساعت در یخچال استراحت کند (اگر یک شب بماند خوشمزهتر میشود).
3. پخت روی گریل یا تابه:
• تابه چدنی یا گریل را حسابی داغ کنید.
• کمی روغن یا کره اضافه کنید.
• گوشتها را بسته به میزان پخت دلخواه (rare, medium, well-done) بین ۳ تا ۶ دقیقه برای هر طرف بپزید.
• هنگام پخت، زیاد جابهجا نکنید تا آب گوشت خارج نشود.
4. استراحت دادن به گوشت:
• بعد از پخت، بیفتک را ۳–۵ دقیقه کنار بگذارید تا آب داخلش دوباره پخش شود و خشک نشود.
سرو کردن
• میتوانید بیفتک گوساله را با پوره سیبزمینی، سبزیجات بخارپز، سالاد تازه یا سیبزمینی سرخکرده سرو کنید.
• اگر دوست داشته باشید، میتوانید یک سس قارچ یا سس فلفل هم کنار آن آماده کنید.
? سس قارچ یکی از بهترین همراهها برای بیفتک گوساله است؛ طعم خامهای و خوشعطرش گوشت را فوقالعاده خوشمزه میکند.
? طرز تهیه
1. در یک تابه، کره را ذوب کنید و پیاز خرد شده را تفت دهید تا نرم و طلایی شود.
2. قارچهای اسلایس شده را اضافه کنید و حدود ۵ دقیقه تفت دهید تا آب قارچ کشیده شود و کمی طلایی شود.
3. (اختیاری) سیر خرد شده را اضافه کنید و ۱ دقیقه دیگر تفت دهید.
4. آب گوشت (یا کمی آب) را اضافه کنید و بگذارید کمی بجوشد تا غلیظتر شود.
5. خامه را اضافه کنید، نمک و فلفل سیاه بزنید و حرارت را کم کنید. ۳–۴ دقیقه هم بزنید تا سس غلیظ و خامهای شود.
6. در پایان، کمی جعفری تازه خرد شده روی آن بریزید.
سرو
• سس را داغ روی بیفتک گوساله بریزید یا در کنار آن سرو کنید.
• این سس همچنین با سیبزمینی پورهشده یا پاستا هم عالی میشود.
گوشت یکی از منابع اصلی پروتئین در رژیم غذایی انسان است، اما گاهی اوقات در هنگام پخت، بهخصوص گوشت گاو مسن یا بخشهایی از بدن حیوان که بافت فیبری بیشتری دارند (مانند ساق یا گردن)، دیرپز میشود. گوشت دیرپز نهتنها زمان پخت را طولانی میکند، بلکه ممکن است طعم و بافت غذا را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله به دلایل دیرپز شدن گوشت و راهکارهای علمی و سنتی برای پخت بهتر آن پرداخته میشود.
دلایل دیرپز شدن گوشت
سن حیوان: گوشت حیوانات مسنتر دارای بافتهای پیوندی و کلاژن بیشتری است که دیرتر نرم میشوند.
نوع بخش گوشت: قسمتهایی مثل ران، ساق و گردن نسبت به راسته یا فیله دیرپزتر هستند.
روش نادرست پخت: حرارت مستقیم و سریع باعث سفت شدن بافت پروتئینی میشود.
یخزدگی و نگهداری طولانی: گوشتهایی که مدت زیادی در فریزر مانده باشند، خاصیت اولیه خود را از دست داده و دیرتر میپزند.
روشهای نرم کردن و پخت گوشت دیرپز
استفاده از حرارت ملایم و طولانی (آهستهپز):پختن گوشت با شعله کم در مدت طولانی (مانند خورشتها یا آبگوشت) باعث تجزیه تدریجی کلاژن و نرم شدن گوشت میشود.
استفاده از زودپز:زودپز با ایجاد فشار بخار بالا، فیبرهای سخت گوشت را سریعتر میشکند و زمان پخت را بهطور قابلتوجهی کاهش میدهد.
مرینیت (خواباندن در مواد نرمکننده):
ماست یا دوغ: اسید لاکتیک موجود در آنها به تجزیه بافت گوشت کمک میکند.
آب لیمو یا سرکه: خاصیت اسیدی این مواد باعث نرم شدن گوشت میشود.
پیاز رندهشده یا کیوی تازه: آنزیمهای طبیعی در این مواد (مثل آنزیم اکتینیدین در کیوی) به شکستن پروتئینها کمک میکنند.
اضافه کردن حبوبات یا ادویهها:در روشهای سنتی، هنگام پخت گوشت از نخود، لوبیا، دارچین یا زنجبیل استفاده میشود که به فرآیند نرم شدن گوشت کمک میکند.
خرد کردن و ضربه زدن به گوشت:استفاده از بیفتککوب یا چاقوی تیز برای خرد کردن الیاف عضلانی، پخت را سریعتر و گوشت را نرمتر میکند.
ترکیب با سبزیجات خاص:سبزیجاتی مانند گوجه، کرفس یا پیاز علاوه بر طعمدهی، به نرم شدن گوشت نیز کمک میکنند.
جمعبندی گوشت دیرپز یک چالش رایج در آشپزی است، اما با انتخاب روش مناسب میتوان آن را به غذایی خوشطعم و نرم تبدیل کرد. استفاده از زودپز، پخت آرام با شعله کم، خواباندن در مواد اسیدی یا آنزیمدار و بهکارگیری ادویهها و سبزیجات همگی روشهای مؤثر برای پخت بهتر گوشت دیرپز هستند. شناخت نوع گوشت و انتخاب تکنیک مناسب میتواند علاوه بر صرفهجویی در زمان، کیفیت غذا را نیز به میزان قابلتوجهی افزایش دهد.
تفاوت گوشت گوساله نر و ماده هم از نظر بافت و کیفیت و هم از نظر ارزش تغذیهای وجود دارد، که این تفاوتها بیشتر به دلیل سن کشتار، نوع تغذیه، و شرایط فیزیولوژیک حیوان ایجاد میشود.
1. بافت و نرمی گوشت
گوساله نر:
معمولاً عضلانیتر و کمچربتر است.
بافت گوشت سفتتر بوده و ممکن است کمی دیرتر بپزد.
رنگ آن معمولاً تیرهتر است.
گوساله ماده:
به دلیل ذخیره چربی بینبافتی بیشتر، گوشت نرمتر و لطیفتر است.
رنگ روشنتری دارد و سریعتر پخته میشود.
2. طعم
نر: طعم گوشت غلیظتر و "گوشتگونهتر" است، اما برای بعضی افراد کمی بوی قویتری دارد.
ماده: طعم ملایمتر و متعادلتر دارد، اغلب برای غذاهای مجلسی و استیک ترجیح داده میشود.
3. چربی و ارزش تغذیهای
نر:
چربی کمتر → کالری کمتر.
پروتئین خالص بیشتری نسبت به وزن دارد.
ماده:
چربی بینبافتی بیشتر → طعم بهتر و آبدارتر.
ویتامینهای محلول در چربی (مثل A و E) کمی بیشتر.
4. کاربرد در آشپزی
نر: مناسب برای خورشها، کباب کوبیده و غذاهایی که پخت طولانی دارند.
ماده: مناسب برای استیک، بیفتک، و غذاهایی که به نرمی و آبداری بالا نیاز دارند.
در برخی نژادهای گاو، از جمله گاوهای زِبو (Bos indicus)، کوهان بهعنوان یکی از بارزترین ویژگیهای بدنی شناخته میشود. گوسالههای این نژاد نیز از بدو تولد این ساختار را بهصورت ابتدایی دارا هستند. هدف از این مقاله، شناخت علمی ساختار کوهان و نقشهای بیولوژیکی آن در مراحل رشد و سازگاری فیزیولوژیکی است.
1. ساختار آناتومیکی کوهان:
1.1 موقعیت و شکل:کوهان در ناحیه پشتی بدن، روی مهرههای توراسیک (سینهای) قرار دارد. این برآمدگی از عضله و بافت چربی تشکیل شده و در نژادهای خاص میتواند وزن و حجم قابلتوجهی داشته باشد.
1.2 ترکیب بافتی:کوهان عمدتاً شامل:
بافت چربی سفید (منبع ذخیره انرژی)
بافت همبند قوی
مقدار کمی بافت عضلانی
1.3 خونرسانی و اعصاب:کوهان دارای شبکهای از مویرگها برای تغذیه بافت چربی است اما بهطور کلی فعالیت متابولیکی آن پایینتر از سایر اندامها است.
2. عملکردهای فیزیولوژیکی کوهان:
2.1 ذخیره انرژی:کوهان مانند شتر، برای ذخیره چربی طراحی شده است. در زمان گرسنگی یا کمبود منابع، گوساله میتواند با تجزیه این چربیها انرژی مورد نیاز خود را تأمین کند.
2.2 تنظیم دمای بدن:تراکم چربی در کوهان باعث کاهش انتقال گرما به قسمتهای دیگر بدن میشود و به تنظیم دمای بدن در محیطهای گرم کمک میکند.
2.3 نقش ایمنی و متابولیکی:چربی موجود در کوهان بهعنوان یک منبع برای تولید گرما و همچنین تأمین ترکیبات مورد نیاز سیستم ایمنی بدن در شرایط بحرانی عمل میکند.
3. رشد و تکامل کوهان در گوسالهها:
در زمان تولد: کوهان اغلب کوچک، نرم و کمچربی است.
در دوران رشد: تحت تأثیر هورمونها و تغذیه، حجم چربی در کوهان افزایش مییابد.
در بلوغ: به شکل کامل و مشخص خود میرسد و در نرها معمولاً برجستهتر از مادههاست.
4. تفاوت کوهان در نژادهای مختلف گاو:
کوهان بهطور ویژه در گاوهای زِبو وجود دارد و گاوهای اروپایی (Bos taurus) فاقد آن هستند. این تفاوت نشانهای از سازگاری نژادی با اقلیم و نوع تغذیه است.
نتیجهگیری:
کوهان گوساله یکی از سازوکارهای تکاملی مهم در نژادهای گرمسیری است. این ساختار نقش مهمی در ذخیره انرژی، تنظیم دمای بدن و پایداری در شرایط محیطی سخت دارد. درک آناتومی و فیزیولوژی کوهان به دامپزشکان و دامداران در مدیریت بهتر دامها کمک شایانی میکند.
طرز تهیه بیف تریاکی رول با برنج سوشی و کنجد
مواد لازم برای ۴ رول سوشی:
گوشت گوساله (بیف) نازک برشخورده: ۲۰۰ گرم
برنج مخصوص سوشی: ۲ پیمانه پختهشده
سرکه برنج: ۳ قاشق غذاخوری شکر: ۱ قاشق غذاخوری
نمک: نصف قاشق چایخوری خیار: ۱ عدد، خلالی
هویج: ۱ عدد، خلالی پختهشده
آووکادو یا فلفل دلمهای: چند برش
کنجد بوداده: ۲ قاشق غذاخوری
جلبک نوری (Nori): ۴ برگ
مواد لازم برای سس تریاکی:
سس سویا: ۴ قاشق غذاخوری
شکر قهوهای یا سفید: ۲ قاشق غذاخوری
عسل: ۱ قاشق غذاخوری
سیر رندهشده: ۱ حبه
زنجبیل رندهشده: نصف قاشق چایخوری
نشاسته ذرت: ۱ قاشق چایخوری (حلشده در کمی آب)
طرز تهیه:
۱. آمادهسازی سس تریاکی:
در قابلمهای کوچک، سس سویا، شکر، عسل، سیر و زنجبیل را بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید.
پس از جوش آمدن، نشاسته حلشده را اضافه کنید و هم بزنید تا غلیظ شود (۲–۳ دقیقه).
کنار بگذارید تا خنک شود.
۲. پخت گوشت:
برشهای نازک بیف را در کمی روغن تفت دهید تا آب آن کشیده شود.
چند قاشق از سس تریاکی را به گوشت اضافه کنید و بگذارید چند دقیقه روی حرارت ملایم کاراملی شود.
از روی حرارت بردارید و خنک کنید.
۳. آمادهسازی برنج سوشی:
به برنج پختهشده، مخلوط سرکه برنج، شکر و نمک را اضافه کنید.
بهآرامی هم بزنید تا برنج براق و کمی چسبنده شود. اجازه دهید خنک شود.
۴. رولکردن بیف تریاکی سوشی:
روی حصیر سوشی، یک برگ نوری بگذارید.
لایهای نازک از برنج را روی نوری پخش کنید (دستتان را مرطوب کنید).
کمی کنجد بوداده روی برنج بپاشید.
رول را برگردانید تا نوری بالا و برنج زیر باشد (در صورت تمایل برای رول معکوس).
نوارهایی از گوشت تریاکی، خیار، هویج و آووکادو را در وسط قرار دهید.
بهآرامی رول کنید و فشار دهید تا فشرده شود.
رول را با چاقوی تیز و مرطوب برش دهید.
سرو:
بیف تریاکی رول را با سس سویا، واسابی و زنجبیل ترشی سرو کنید.
در صورت تمایل کمی سس تریاکی روی برشها بریزید.
طرز تهیه فیله استیک با سس بلوچیز خوشمزه
استیک تکه گوشت گوساله است که به صورت کبابی طبخ شده و با انواع سس میل میکنند. برای تهیه استیک گوشت را در خلاف جهت ماهیچه برش میزنند. در ادامه میخواهیم با طر تهیه فیله استیک با سس بلوچیز همراه شما باشیم.
مواد لازم برای تهیه استیک با سس بلوچیز
- کره:دو قاشق غذاخوری
- فیله گوساله :با ضخامت دو سانتیمتربه مقدار لازم
- پیاز ساطوری شده:یک سوم پیمانه
- سیر ساطوری شده:یک حبه
- آب گوشت:نصف پیمانه
- آویشن ساطوری شده:یک چهارم پیمانه
- خامه:دو سوم پیمانه
- پنیر بلوچیز:نصف پیمانه
- نمک و فلفل سیاه:به مقدار لازم
طرز تهیه استیک با سس بلوچیز
مرحله اول
قبل از آنکه استیک را گریل کنید، با یک دستمال تمیز دو طرف گوشت را خوب خشک کنید. سپس فیلههایی که با قطر دو سانتیمتر برش زدهاید را به خوبی با نمک و فلفل سیاه مزهدار کنید. برای درست کردن استیک خوشمزه، نیازی به ادویههای متنوع و خواباندن گوشت در آبلیمو یا پیاز ندارید. کافی است گوشت گرم و تازه تهیه کنید تا استیک شما خوب از کار در بیاید.
مرحله ودم
کره را روی حرارات قرار دهید تا خوب داغ شود. هر طرف آن را به مدت ۴ دقیقه در تابه قرار دهید تا رنگ بگیرد.
مرحله سوم
در تابه کمی کره بریزید و روی حرارت ملایم قرار دهید. پیاز و سیر ساطوری شده را به مدت دو دقیقه در روغن زیتون تفت دهید سپس آب گوشت و آویشن را اضافه کرده و اجازه دهید بجوشد تا کمی غلیظ شود.
خامه را به آب گوشت اضافه کنید و هم بزنید تا سس قوام پیدا کند. بلوچیز رنده شده را در این مرحله بیفزایید. زمانی که پنیر کامل ذوب شد و سس یکدست و یکنواخت شد، کمی نمک و فلفل سیاه به آن اضافه کنید از روی حرارت بردارید.
استیک را با سس بلوچیز سرو کنید و در صورت تمایل پوره سیب زمینی، سبزیجات گریل و قارچ تفت داده شده را هم کنارش قرار دهید.
نوش جان!
در ادامه طرز تهیه تالی هندی با کاری گوسفند و نان گارلیک نان را مرحلهبهمرحله برایتان مینویسم. تالی یک سینی کامل غذایی هندی است که شامل چند نوع خوراک، نان، برنج، و چاشنی میشود. در این نسخه، تمرکز بر خوراک گوشت گوسفند با کاری، نان گارلیک، و همراهی چند آیتم سنتی است.
مواد لازم برای کاری گوسفند
موادمقدارگوشت گوسفند بدون استخوان۵۰۰ گرم
پیاز نگینی خردشده۲ عدد متوسط
سیر لهشده۴ حبه
زنجبیل رندهشده۱ قاشق چایخوری
رب گوجهفرنگی۱ قاشق غذاخوری
گوجهفرنگی پورهشده۲ عدد
ماست۲ قاشق غذاخوری
ادویه کاری۱ قاشق غذاخوری
زردچوبه، زیره، گرام ماسالا، فلفل قرمزهر کدام نصف قاشق چایخوری
روغن ۴ قاشق غذاخوری
نمک به میزان لازم
برگ بو و چوب دارچین اختیاری برای عطر بیشتر
طرز تهیه کاری گوسفند
در قابلمهای روغن یا گھی بریزید و پیازها را طلایی کنید.
سیر و زنجبیل را اضافه کرده و تفت دهید تا عطر آزاد شود.
ادویهها را اضافه کنید و کمی تفت دهید.
گوشت گوسفند را اضافه کرده و حدود ۵ دقیقه تفت دهید تا رنگش عوض شود.
رب و پوره گوجه را افزوده، هم بزنید و اجازه دهید تا مواد خوب ترکیب شوند.
ماست را اضافه کرده، حرارت را کم کنید و اجازه دهید گوشت با درب بسته حدود ۱.۵ تا ۲ ساعت بپزد.
در آخر چاشنی نهایی (نمک و گرام ماسالا) را اضافه کنید.
مواد لازم برای گارلیک نان
موادمقدارآرد سفید۳ پیمانه
ماست۱ پیمانه
بیکینگ پودر۱ قاشق چایخوری
نمک نصف قاشق چایخوری
شکر۱ قاشق چایخوری
سیر لهشده۲ حبه
کره ذوبشده برای چرب کردن
جعفری یا گشنیز خردشده برای روی نان
طرز تهیه گارلیک نان
آرد، نمک، بیکینگپودر و شکر را مخلوط کنید.
ماست را اضافه کرده و ورز دهید تا خمیر نرمی حاصل شود. در صورت نیاز کمی آب یا آرد اضافه کنید.
خمیر را ۳۰ دقیقه استراحت دهید.
خمیر را به قسمتهای مساوی تقسیم کرده، باز کنید و روی آن کره، سیر و جعفری بزنید.
نانها را در تابه داغ بدون روغن یا در فر بپزید تا پف کند و طلایی شود.
چیدمان تالی هندی
در یک سینی فلزی یا بشقاب بزرگ، آیتمهای زیر را بچینید:
یک پیاله کاری گوسفند
۱ یا ۲ عدد گارلیک نان
برنج باسماتی ساده یا زعفرانی
ترشی انبه یا لیمو
سالاد پیاز و خیار با ماست
دال عدس (اختیاری)
یک شیرینی سنتی هندی کوچک مثل لدو یا گلاب جامون برای دسر
طرز تهیه یک استیک نرم، آبدار و خوشمزه، به چند نکته مهم و کلیدی بستگی دارد. در ادامه، دستور تهیه کامل استیک به همراه رازهایی برای نرم و آبدار بودن گوشت و معرفی چند نوع سس لذیذ را برایت آوردهام:
رازها و نکات طلایی برای استیک نرم و آبدار:
انتخاب گوشت مناسب:بهترین بخشهای گوشت برای استیک: راسته، فیله، بیفریپ، ریبآی، نیویورک استریپ، یا راسته گوسفند/گوساله.
استراحت دادن به گوشت:گوشت را حداقل ۳۰ دقیقه قبل از پخت از یخچال بیرون بگذار تا به دمای محیط برسد. این کار پخت یکنواختتری میدهد.
مارینه کردن (اختیاری ولی مفید):مخلوطی از روغن زیتون، سرکه بالزامیک یا آبلیموی تازه، سیر، رزماری، نمک و فلفل سیاه، برای ۲–۴ ساعت در یخچال.
گرم بودن ماهیتابه/گریل:تابه چدنی یا گریل را کاملاً داغ کن تا استیک روی آن فوراً واکنش بدهد و آبش حفظ شود.
نمکپاشی درست:درست قبل از پخت، روی گوشت نمک درشت و فلفل سیاه تازه بزن. (اگر زودتر بزنی آب گوشت بیرون میکشه.)
مدت زمان پخت:
Rare: ۲ دقیقه هر طرف
Medium Rare: ۳–۴ دقیقه هر طرف
Medium: ۴–۵ دقیقه هر طرف
Well Done: ۶–۷ دقیقه هر طرف(بسته به ضخامت گوشت بین ۲ تا ۳ سانتیمتر)
استراحت بعد از پخت:بعد از پخت، گوشت را ۵–۱۰ دقیقه استراحت بده تا آب درون گوشت دوباره جذب شود و خشک نشود.
طرز تهیه استیک ساده:
مواد لازم:
۲ تکه گوشت استیکی (فیله یا راسته)، هرکدام ۲۵۰ گرم
نمک درشت، فلفل سیاه تازه
روغن زیتون یا کره
سیر خردشده (۱ حبه)
رزماری یا آویشن (اختیاری)
مراحل:
گوشت را به دمای محیط برسان.
نمک و فلفل بزن.
تابه چدنی را کاملاً داغ کن. روغن زیتون و کمی کره بریز.
گوشت را هر طرف طبق جدول بالا سرخ کن.
در ۱ دقیقه آخر، سیر و رزماری را اضافه کن و کره را روی گوشت بریز.
استیک را بیرون بیاور، ۵ دقیقه استراحت بده.
سسهای خوشمزه برای استیک:
1. سس قارچ و خامه:
قارچ خرد شده را در کره تفت بده، سپس کمی سیر، خامه و فلفل سیاه اضافه کن.
2. سس فلفل سیاه:
پیاز ریز، فلفل سیاه درشت، کره، آب گوشت، خامه، نمک — تا غلیظ شدن بجوشان.
3. سس باربیکیو خانگی:
سس کچاپ، سرکه سیب، شکر قهوهای، سس ووسترشایر، پاپریکا — مخلوط کن و ۱۰ دقیقه بجوشان.
دم یکی از اعضای مهم و درعینحال کمتر مورد توجه در بدن بسیاری از حیوانات است. این عضو بسته به گونه، شکل، اندازه و کاربردهای متفاوتی دارد. در بسیاری از پستانداران، خزندگان، دوزیستان، پرندگان و حتی برخی بیمهرگان، دم نقشی کلیدی در بقا و ارتباط با محیط دارد. در این مقاله، ضمن مرور کاربردهای عمومی دم در جانوران، بهطور خاص به ساختار و کارکرد دنبالچه یا دم گوساله خواهیم پرداخت.
کارکردهای عمومی دم در جانوران
۱. حفظ تعادل
در حیواناتی مانند گربهها، سنجابها، و کانگوروها، دم نقش تعادلی دارد. زمانی که این حیوانات از سطوح بلند میپرند یا روی شاخههای باریک حرکت میکنند، دم بهعنوان وزنهای برای تنظیم موقعیت بدن استفاده میشود.
۲. دفع حشرات
در حیوانات اهلی نظیر گاو، گوساله، اسب، گوسفند و بز، دم نقش مهمی در دفع مگس و حشرات دارد. حیوان با حرکت دادن دم، از آزار پشهها و نیشزنان محافظت میکند، بهخصوص در فصل تابستان یا مکانهای گرمسیر.
۳. ابزار شنا
در آبزیانی چون ماهیها، تمساحها و دلفینها، دم موتور اصلی حرکت در آب است. این حیوانات با ضربات دم، در آب پیش میروند و جهت خود را تغییر میدهند.
۴. ارتباط و بیان احساسات
سگها، گربهها و برخی جانوران دیگر از طریق حرکات دم احساسات خود را نشان میدهند. مثلاً دمِ بالا و تند در سگ نشاندهنده هیجان یا خوشحالی، و دمِ پایین یا جمعشده نشانهی ترس یا تسلیم است.
۵. دفاع و بقا
برخی حیوانات مانند مارمولک، در مواجهه با شکارچیان، دم خود را جدا میکنند تا شکارچی را منحرف کرده و بگریزند. این نوع دمها معمولاً قابلیت رشد مجدد دارند.
دنبالچه گوساله: ساختار، عملکرد و اهمیت آن
ساختار دنبالچه
دنبالچه در گوساله بخشی انتهایی از ستون فقرات است که از چند مهره استخوانی (مهرههای دمی) تشکیل شده. این مهرهها تا حدودی تحرکپذیر هستند و با تاندونها، عضلات و پوست پوشیده شدهاند. در انتهای آن، موهای بلندی قرار دارد که در گوسالههای سالم، متراکم، براق و فعال است.
کارکرد اصلی دنبالچه در گوساله
دفع حشرات: دم در گوساله همانند یک جارو یا بادبزن عمل میکند. در مراتع، بهویژه هنگام چرا، دم دائم در حال حرکت است تا از نیش مگس و سایر حشرات جلوگیری شود.
نشانگر سلامت: حالت دم گوساله میتواند نشانهای از وضعیت سلامت آن باشد. گوسالههای فعال، دم خود را بهطور طبیعی حرکت میدهند. دم شُل، بیحرکت یا افتاده میتواند نشانه بیماری، ضعف یا تب باشد.
تعادل بدن: گرچه دم در گوساله نقش تعادلی بسیار کمتری نسبت به حیواناتی چون گربه دارد، اما در برخی حرکات، بهویژه هنگام دویدن، نقش کوچکی در پایداری بدن دارد.
دنبالچه در رفتارشناسی دام
در رفتارشناسی دامپزشکی، دم گوساله میتواند برای تشخیص استرس یا تحریک نیز بهکار رود. گوسالهای که دم خود را شدید و پیدرپی میجنباند، معمولاً تحت تنش محیطی یا جسمی است.
آیا دنبالچه در حیوانات اهلی بیاستفاده است؟
در نگاه برخی، دم در حیواناتی مانند گاو یا گوساله، عضوی اضافی یا کمکاربرد بهنظر میرسد. اما حذف یا کوتاه کردن دم (بهخصوص در برخی نژادهای گاوی) میتواند باعث کاهش کیفیت زندگی دام، بروز زخمهای پوستی ناشی از گزش حشرات، و افزایش استرس شود. به همین دلیل در دامداریهای مدرن، حفظ دم بهعنوان یک ابزار طبیعی دفاعی و رفتاری توصیه میشود.
نتیجهگیری
دم در حیوانات، یک عضو چندکاره و حیاتی است که در بسیاری از جنبههای زندگی روزمره جانور نقش دارد؛ از محافظت در برابر حشرات گرفته تا تعادل، ارتباط، و دفاع. در گوساله نیز دم بهعنوان یکی از ابزارهای اصلی برای دفع حشرات و نشانگر سلامت شناخته میشود. توجه به این عضو، بهویژه در دامداری، میتواند به بهبود رفاه دام و افزایش بهرهوری منجر شود.
در گوشت گوساله، چربی بهطور یکنواخت در همه قسمتها پخش نشده و برخی قسمتها چربتر از بقیه هستند. در ادامه قسمتهایی از گوشت گوساله که چربی بیشتری دارند معرفی میشود:
قسمتهای چرب گوشت گوساله:
دنده (ریشگوشت یا گوشت دندهای)
چربی بالا
برای خورشت، کباب یا آبگوشت عالی است.
طعم بسیار لذیذ به دلیل وجود چربی بین بافتی.
سردست
دارای چربی میانبافتی و کمی چربی اطراف عضله.
مناسب برای خورشت، آبگوشت، یا پخت آرام.
ماهیچه عقب (مخصوصاً ماهیچه گوساله)
چربتر از ماهیچه جلو.
مناسب برای پخت آرام مثل باقالیپلو با گوشت یا آبگوشت.
ران بالایی (مغز ران و سرران کمتر چربی دارند)
بخشهایی از ران که به لگن نزدیکترند چربی بیشتری دارند.
برای کباب برگ یا پخت تکهای مناسب است.
قلوهگاه (Flank یا شکم)
چربی زیاد بهصورت رگهای درون گوشت.
برای کباب کردن یا قیمه کاربرد دارد.
گردن
چربی و ژلاتین بالاتر، مناسب برای خورشت یا سوپ.
کلهپاچه (بویژه مغز و بناگوش)
اگرچه عضله نیست، ولی بسیار چرب و پرکالری است.
نکته مهم:
اگر دنبال گوشت کمچرب هستید، بهتر است از قسمتهایی مثل راسته، فیله، یا مغز ران استفاده کنید. اما اگر طعم برای شما در اولویت است و مشکلی با چربی ندارید، قسمتهایی مثل دنده و قلوهگاه انتخابهای لذیذی هستند.
اهمیت انتخاب صحیح نوع گوشت برای هر نوع غذا
اشتباهات رایج در خرید گوشت گوساله
بخشهای اصلی گوشت گوساله:
(میتونی از تصویر یا جدول هم استفاده کنی)
فیله (Tenderloin)
سردست (Chuck)
ران (Rump)
مغز ران (Topside)
ماهیچه (Shank)
گردن (Neck)
قلوهگاه (Flank)
دنده (Ribs)
بهترین انتخاب گوشت برای هر نوع غذا:
نوع غذاقسمت مناسب گوشت دلیل انتخاب خورشها (مثل قورمهسبزی، فسنجون)مغز ران، سردست بافت نیمهچرب، طعم پذیرکباب کوبیده یا چنجه راسته، فیله، قلوهگاه لطافت و چربی مناسب بیفاستروگانف فیله لطیف و زودپزآبگوشت و سوپ ماهیچه، گردن، دنده ژلاتین بالا، طعم قوی استیک فیله یا راسته نرم و خوش پزغذای سرخکردنی (مثل شنیتسل یا کتلت)مغز ران، ران ساختار یکنواخت و بدون چربی اضافه
نکات طلایی برای خرید گوشت:
گوشت تازه یا منجمد؟
رنگ، بوی گوشت، بافت و چربی چگونه باید باشد؟
چرا باید از قصابهای مطمئن خرید کرد؟
جمعبندی:
انتخاب هوشمندانه گوشت = غذای خوشمزهتر + سالمتر + صرفهجویی در هزینه
تاریخچه تولید سوسیس و کالباس در ایران و جهان ارائه شده است. ابتدا مروری داریم بر ریشههای جهانی این محصولات، سپس نگاهی دقیق به سیر تحول آن در ایران میاندازیم:
سوسیس و کالباس دو فرآورده گوشتی محبوب هستند که امروزه در سراسر جهان مصرف میشوند. اما منشأ این خوراکیها به سدههای بسیار دور بازمیگردد. در این مقاله به بررسی تاریخچه تولید این محصولات در جهان و سپس در ایران میپردازیم.
تاریخچه جهانی سوسیس و کالباس
۱. ریشههای باستانی
بینالنهرین و مصر باستان: نخستین نشانههای تولید سوسیس به ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد در تمدنهای بینالنهرین و مصر بازمیگردد، جایی که گوشت را با ادویه مخلوط کرده و در روده حیوانات میریختند.
یونان و روم باستان: رومیها و یونانیان نیز از مخلوط گوشت چرخکرده و ادویهجات استفاده کرده و آن را در روده پر میکردند. رومیها این فرآورده را lucanica مینامیدند.
۲. قرون وسطی تا انقلاب صنعتی
در اروپای قرون وسطی، هر منطقهای سوسیس و کالباس خاص خود را تولید میکرد. آلمان، لهستان و مجارستان از مشهورترین مناطق تولید این محصولات بودند.
با آغاز انقلاب صنعتی و اختراع ماشینآلات بستهبندی، تولید سوسیس و کالباس به صورت انبوه ممکن شد.
۳. سوسیس و کالباس در آمریکا
مهاجران آلمانی و اروپایی سنت تولید سوسیس را به آمریکا آوردند. شهرهایی مانند شیکاگو و میلواکی به قطبهای اصلی تولید فرآوردههای گوشتی تبدیل شدند.
بخش دوم: تاریخچه سوسیس و کالباس در ایران
۱. ورود اولیه در دوره قاجار
نخستین آشنایی ایرانیان با سوسیس و کالباس به دوران قاجار و سفرهای فرنگ بازمیگردد. در آن زمان دیپلماتها و تجار ایرانی با این خوراکیها در اروپا آشنا شدند.
۲. تولید صنعتی در دوران پهلوی
در دهه ۱۳۲۰ شمسی، نخستین کارخانه تولید سوسیس و کالباس در ایران با نام «میکائیلیان» توسط ارمنیهای ایران تأسیس شد.
بهمرور شرکتهایی مانند سایپا، گوشتیران، مهیا پروتئین، سولیکو (کاله) و دیگر برندها شکل گرفتند.
۳. توسعه در دهههای اخیر
با گسترش فرهنگ مصرف فستفود، مصرف سوسیس و کالباس نیز افزایش یافت.
امروزه این محصولات در ایران در انواع مختلف (گوشت قرمز، مرغ، بوقلمون، گیاهی) و با درصد گوشت متفاوت تولید میشوند.
نتیجهگیری
سوسیس و کالباس از خوراکیهایی هستند که ریشه در تاریخ کهن دارند و در طول زمان با فرهنگ و فناوری هر جامعه تطبیق یافتهاند. در ایران نیز این محصولات با حفظ استانداردهای بهداشتی و تنوع بالا، به بخشی از سبد غذایی خانوادهها تبدیل شدهاند.
1. کیفیت گوشت
فیله تازه گوساله: طعم طبیعیتر، بافت لطیفتر و رنگ طبیعیتری دارد. اگر درست نگهداری شده باشد، آبدار و خوشخوراکتر است.
فیله منجمد برزیلی: معمولاً بعد از یخزدایی کمی سفتتر یا خشکتر میشود. ممکن است در اثر انجماد طولانیمدت بخشی از طعم و بافت لطیف خود را از دست داده باشد.
2. افزودنیها و نگهدارندهها
فیله تازه (ایرانی): معمولاً بدون افزودنی و مواد نگهدارنده است.
فیله برزیلی: برخی نمونهها دارای افزودنیهایی مثل پلیفسفات یا آب تزریقشده هستند تا وزن و ظاهر را حفظ کنند.
3. قیمت
فیله تازه: معمولاً گرانتر است، بهخصوص اگر از دام سبک یا نژادهای با کیفیت تهیه شده باشد.
فیله برزیلی: به دلیل وارداتی بودن و انجماد عمدتاً ارزانتر است.
4. ارزش غذایی
تفاوت چندانی در ارزش غذایی پایه (پروتئین، چربی، ویتامینها) بین فیله تازه و منجمد وجود ندارد، اما نگهداری طولانی در فریزر ممکن است باعث کاهش بخشی از کیفیت ویتامینهای حساس به دما شود.
5. بهداشت و اطمینان از منبع
فیله تازه (محلی): اگر از فروشنده معتبر تهیه شود، احتمال تقلب یا افزودنیهای نامطلوب کمتر است.
فیله برزیلی: بسته به شرکت واردکننده و نحوه انجماد و حمل، ممکن است برخی مصرفکنندگان نسبت به سلامت یا نحوه ذبح آن تردید داشته باشند.
اگر قصد مصرف فیله برای غذاهای خاص با بافت لطیف و طعم طبیعی (مثل بیف استروگانف یا گریل ساده) را دارید، فیله تازه ایرانی گزینه بهتری است. اما اگر قیمت مهمتر است یا برای غذاهای مخلوطشده (مثل خوراک یا غذاهای سسدار)، فیله منجمد هم مناسب خواهد بود.
خوراک فیله با سس بالزامیک
مواد لازم:
فیله مرغ یا گوشت: ۵۰۰ گرم
سرکه بالزامیک: ۴ قاشق غذاخوری
سیر: ۲ حبه (رنده شده یا لهشده)
عسل: ۱ قاشق غذاخوری
سس سویا (دلخواه): ۱ قاشق غذاخوری
روغن زیتون: ۲ قاشق غذاخوری
نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
رزماری یا آویشن خشک: کمی (دلخواه)
طرز تهیه:
1. مرینیت فیلهها:فیلهها را با نمک، فلفل، سیر، روغن زیتون، سرکه بالزامیک، عسل و (در صورت تمایل) سس سویا و رزماری مخلوط کنید. حداقل ۳۰ دقیقه (یا تا ۲ ساعت) در یخچال استراحت دهید.
2. پخت فیلهها:در تابهای داغ با کمی روغن، فیلهها را دو طرفه سرخ کنید تا کاملاً بپزند و طلایی شوند.
3. افزودن سس باقیمانده:سس باقیمانده مرینیت را در تابه بریزید و اجازه دهید کمی بجوشد و غلیظ شود. سپس روی فیلهها بریزید.
4. سرو نهایی:همراه با برنج، پوره سیبزمینی یا سبزیجات بخارپز سرو کنید.
خوراک فیله با سس خردل عسلی
مواد لازم:
فیله مرغ یا گوشت: ۵۰۰ گرم
خردل (زبر یا نرم): ۲ قاشق غذاخوری
عسل: ۱ قاشق غذاخوری
سرکه سفید یا آبلیمو: ۱ قاشق غذاخوری
سیر: ۱ حبه رنده شده
روغن زیتون: ۲ قاشق غذاخوری
نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
طرز تهیه:
1. مرینیت کردن:خردل، عسل، سیر، سرکه و روغن زیتون را مخلوط کرده و روی فیلهها بریزید. اجازه دهید حداقل ۳۰ دقیقه استراحت کنند.
2. پخت:فیلهها را در تابه یا فر بپزید تا کاملاً پخته و طلایی شوند. میتوانید کمی از سس را کنار بگذارید و در حین پخت روی گوشت بریزید تا طعم بیشتری بگیرد.
3. سرو کردن:این خوراک با نان تست، سیبزمینی تنوری یا سالاد سبز بسیار لذیذ است.
خوراک گوشت فیله با سبزیجات
مواد لازم:
گوشت فیله گوساله یا گوسفند: ۳۰۰ گرم (به صورت نوارهای باریک برش داده شده)
پیاز: ۱ عدد متوسط (نگینی یا خلالی)
سیر: ۲ حبه (رنده شده)
هویج: ۲ عدد (خلالی یا حلقهای نازک)
فلفل دلمهای: ۱ عدد (رنگی یا سبز، خلالی)
کدو سبز: ۱ عدد (دلخواه، حلقهای)
قارچ: ۲۰۰ گرم (ورقهای)
نمک، فلفل سیاه، زردچوبه: به مقدار لازم
پاپریکا یا فلفل دلمهای خشک: اختیاری
سس سویا: ۱ قاشق غذاخوری (اختیاری برای طعم آسیایی)
روغن زیتون یا مایع: ۲ قاشق غذاخوری
آبلیمو یا آبغوره: ۱ قاشق غذاخوری (دلخواه)
طرز تهیه:
1. تفت دادن گوشت:در یک تابه بزرگ، کمی روغن بریزید و گوشت فیله را با حرارت بالا تفت دهید تا رنگش تغییر کند. کمی نمک، فلفل و زردچوبه اضافه کنید. در صورت نیاز، کمی آب بریزید و درب تابه را بگذارید تا گوشت نیمپز شود.
2. افزودن پیاز و سیر:وقتی گوشت کمی نرم شد، پیاز و سیر را اضافه کرده و تفت دهید تا سبک و طلایی شوند.
3. افزودن سبزیجات سختتر:ابتدا هویج را اضافه کنید چون دیرتر میپزد. بعد از ۳–۴ دقیقه تفت، فلفل دلمهای و کدو را اضافه کنید.
4. افزودن قارچ:در مرحله آخر، قارچ را اضافه کرده و حرارت را بالا ببرید تا آب نیندازد. قارچ سریع میپزد، پس فقط کمی تفت دهید تا نرم شود.
5. افزودن طعمدهندهها:سس سویا، پاپریکا و آبلیمو را در این مرحله اضافه کنید. مزه خوراک را بچشید و در صورت نیاز نمک و فلفل بیشتری اضافه کنید.
6. پخت نهایی:همه مواد را خوب مخلوط کنید و اجازه دهید ۵–۱۰ دقیقه روی حرارت ملایم بپزند تا طعمها به خورد هم بروند.
نکات:
اگر میخواهید خوراک آبدار باشد، میتوانید کمی آب گوشت یا آب ساده اضافه کنید.
این خوراک را میتوان با برنج، پوره سیبزمینی یا نان سرو کرد.
اضافه کردن ذرت پخته، نخود فرنگی یا گوجه گیلاسی هم تنوع خوبی ایجاد میکند.
کباب برگ یکی از اصیلترین و محبوبترین غذاهای ایرانی است که معمولاً با گوشت راسته گوسفندی یا گاوی تهیه میشود. اما در روش مدرنتر و لطیفتر، از فیله گوساله یا گوسفند استفاده میشود که بافتی نرمتر و طعمی دلپذیرتر دارد. در ادامه، روش تهیه و تاریخچه کوتاهی از ابداع این غذای خوشمزه آورده شده است.
مواد لازم برای ۴ نفر:
فیله گوساله یا گوسفند: ۵۰۰ گرم
پیاز: ۲ عدد متوسط
روغن زیتون یا روغن مایع: ۳ قاشق غذاخوری
آب لیمو تازه یا سرکه سفید: ۲ قاشق غذاخوری
زعفران دمکرده غلیظ: ۳ قاشق غذاخوری
نمک و فلفل سیاه: به میزان لازم
کره: برای چربکردن کباب هنگام پخت
گوجهفرنگی، فلفل سبز، لیمو ترش، نان یا برنج: برای سرو
طرز تهیه کباب برگ با فیله:
آمادهسازی گوشت:
فیلهها را به صورت نوارهای نسبتاً پهن و نازک برش دهید (حدود ۱ سانتیمتر ضخامت).
با پشت چاقو یا بیفتککوب، گوشت را کمی بکوبید تا نرم و پهن شود.
مرینیت (مزهدار کردن):
پیاز را خلالی یا رنده کرده و با گوشت مخلوط کنید.
روغن، آبلیمو یا سرکه، زعفران دمکرده، نمک و فلفل را اضافه کرده و خوب ورز دهید.
روی ظرف را بپوشانید و ۳ تا ۵ ساعت در یخچال استراحت دهید (ترجیحاً یک شب تا صبح برای طعم بهتر).
سیخزدن و آمادهسازی برای پخت:
گوشت را به صورت آکاردئونی (زیگزاگی) روی سیخهای پهن فلزی بکشید.
در صورت تمایل، تکهای دنبه یا کره بین گوشتها بگذارید تا کباب آبدارتر شود.
پخت کباب:
منقل را با زغال طبیعی گرم کنید.
سیخها را روی منقل قرار داده و مرتب بچرخانید تا دو طرف کباب بهطور یکنواخت بپزد.
هنگام پخت، با قلممو کمی کره روی کباب بمالید تا براق و خوشعطر شود.
سرو کباب:
کباب برگ را با گوجه کبابی، برنج زعفرانی یا نان تازه، سبزی خوردن، دوغ یا سالاد شیرازی سرو کنید.
تاریخچه و چگونگی ابداع کباب برگ:
کباب برگ یکی از غذاهای اصیل و سنتی ایران است که ریشه آن به دربار قاجار بازمیگردد. در آن دوران، آشپزهای سلطنتی به دنبال تهیه غذاهای مجلل و لطیف برای پادشاهان بودند. یکی از روشهایی که در دربار باب شد، استفاده از گوشت نازک کوبیدهشده و خواباندهشده در زعفران و چاشنیها بود که بعدها به نام "برگ" شناخته شد، زیرا مانند برگ درختان، پهن و نازک آماده میشد.
در ابتدا، این غذا فقط با گوشت راسته گوسفندی تهیه میشد، اما بعدها با گسترش دسترسی به گوشت فیله و افزایش استقبال مردم از گوشت نرمتر، فیله گوساله یا گوسفند جایگزین شد. استفاده از فیله به دلیل بافت لطیفتر و پخت سریعتر، امروزه در بسیاری از رستورانهای لوکس و خانگی رواج دارد.
بیف ولینگتون یکی از لوکسترین و خاصترین غذاهای گوشتی دنیاست که معمولاً در مناسبتهای خاص سرو میشود. این غذا شامل فیلهٔ گوشت گاو است که در کنار مواد دیگر، درون خمیر پیچیده و پخته میشود.
مواد لازم برای ۴ نفر:
برای گوشت:
فیله گاو: 800 گرم (ترجیحاً وسط راسته، ضخیم و یکتکه)
نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
روغن زیتون یا کره: برای سرخ کردن
برای پوشش داخلی:
قارچ: 300 گرم (ترجیحاً دکمهای یا قارچ قهوهای)
پیاز یا موسیر: 1 عدد
سیر: 2 حبه
کره: 2 قاشق غذاخوری
آویشن خشک یا تازه: کمی
ژامبون خام یا پروشوتو: حدود 8 ورق (در صورت تمایل میتوان حذف کرد)
خردل دیژون: 2 قاشق غذاخوری
برای لایه بیرونی:
خمیر هزارلا (پاف پیستری): 1 بسته (500 گرم)
زرده تخممرغ: 1 عدد (برای رومال)
مراحل تهیه:
1. آمادهسازی گوشت:
گوشت را با نمک و فلفل مزهدار کنید.
آن را در تابه داغ با کمی روغن یا کره، از همه طرف فقط بهمدت 2-3 دقیقه سرخ کنید تا سطح آن قهوهای شود. سپس روی توری بگذارید تا خنک شود.
در صورت تمایل، وقتی خنک شد، روی گوشت خردل دیژون بمالید.
2. تهیه داکسل قارچ (duxelles):
قارچها، پیاز و سیر را ریز خرد یا در غذاساز له کنید.
مواد را با کره و آویشن روی حرارت ملایم تفت دهید تا آب قارچ کاملاً کشیده شود و مخلوط خشک شود. سپس کنار بگذارید تا سرد شود.
3. بستن گوشت:
روی یک پلاستیک (یا سلفون) ورقهای ژامبون را کنار هم بچینید.
روی آن مخلوط قارچ را پخش کنید.
گوشت را وسط بگذارید و با کمک سلفون همه مواد را دور گوشت بپیچید و سفت رول کنید.
آن را 20-30 دقیقه در یخچال بگذارید تا سفت شود.
4. پیچیدن در خمیر:
خمیر هزارلا را باز کرده، رول گوشت را وسط آن بگذارید و با دقت در آن بپیچید.
لبهها را بچسبانید و اضافیها را ببُرید. میتوانید از خمیر اضافه برای تزیین استفاده کنید.
روی خمیر زرده تخممرغ بمالید.
5. پخت:
فر را روی 200 درجه سانتیگراد (390 فارنهایت) گرم کنید.
بیف ولینگتون را 35 تا 45 دقیقه بپزید (بسته به ضخامت گوشت).
برای گوشت نیمپز (medium rare)، دمای داخلی باید حدود 54 درجه سانتیگراد باشد.
خواستگاه بیف ولینگتون:
بیف ولینگتون از بریتانیا سرچشمه گرفته و نام آن برگرفته از آرتور ولزلی، دوک اول ولینگتون است که در نبرد واترلو ناپلئون را شکست داد. گفته میشود این غذا در قرن ۱۹ میلادی به افتخار او ساخته شده است، هرچند برخی منابع معتقدند نسخهای فرانسوی یا حتی اسپانیایی نیز دارد که با تأثیر از غذاهایی مثل پاته آن کروت (pâté en croûte) و فیله ان کروت (filet en croûte) شکل گرفته است.
بهترین زمان و روش طبخ:
زمان سرو: این غذا معمولاً برای جشنها و مناسبتهای ویژه مثل کریسمس، سال نو، یا مهمانیهای خاص طبخ میشود.
بهترین طبخ: در فر با دمای دقیق و کنترلشده، استفاده از دماسنج گوشت برای اطمینان از پخت مناسب درون فیله ضروری است. اگر گوشت بیش از حد بپزد، خشک و بیمزه خواهد شد.
طرز تهیه استیک فیله گوساله (Beef Tenderloin Steak) + معرفی بهترین نوع طبخ از نظر کشورها
مواد لازم برای دو نفر:
فیله گوساله (Tenderloin): ۲ عدد (هر کدام حدود ۲۰۰ گرم)
روغن زیتون یا کره: ۲ قاشق غذاخوری
نمک درشت: به میزان لازم
فلفل سیاه تازه آسیاب شده: به میزان لازم
سیر خرد شده: ۲ حبه (اختیاری)
رزماری یا آویشن تازه: چند شاخه (اختیاری)
مراحل پخت استیک فیله گوساله:
۱. آمادهسازی گوشت:
استیکها را از یخچال بیرون بیاورید تا ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در دمای اتاق بمانند.
سطح گوشت را با حوله کاغذی خشک کنید.
روی استیکها نمک درشت و فلفل سیاه تازه بپاشید. اگر خواستید، کمی روغن زیتون هم روی آنها بمالید.
۲. انتخاب روش پخت:
بهترین روش برای فیله گوساله، پخت در تابه چدنی داغ یا گریل است. فیله گوساله گوشتی لطیف و بدون چربی زیاد است، پس پخت سریع و داغ باعث حفظ لطافت آن میشود.
۳. پخت در تابه:
تابه چدنی را تا حد ممکن داغ کنید.
کره و کمی روغن را اضافه کنید (روغن مانع سوختن کره میشود).
استیک را در تابه قرار دهید و هر طرف را ۲ تا ۳ دقیقه سرخ کنید (برای "rare" یا نیمپز ۴ تا ۵ دقیقه در مجموع).
اگر میخواهید "medium rare" یا "medium" باشد، هر طرف ۴ تا ۵ دقیقه سرخ کنید.
در اواخر پخت، سیر و رزماری را اضافه کنید و با قاشق، کرهی داخل تابه را روی استیک بریزید.
۴. استراحت دادن به استیک:
بعد از پخت، استیکها را از تابه درآورده و روی تخته یا بشقاب بگذارید، سپس با فویل بپوشانید و ۵ دقیقه استراحت دهید تا آب گوشت درون بافت بماند.
بهترین نوع طبخ در کشورهای مختلف:
کشور نوع طبخ محبوب استیک
فرانسه پخت در کره همراه با سیر و آویشن، سطح کاراملی و داخل نیمپز (medium rare)
آمریکا :پخت در گریل یا باربیکیو، همراه با سس استیک یا کره سیر
آرژانتین :پخت ساده روی آتش با حداقل ادویه، سرو با سس چیمیچوری
ژاپن :طبخ دقیق و کنترلشده با گوشت واگیو، اغلب روی تابه داغ و با نمک کم
ایران :اغلب استیکها کامل پخته میشوند (well done) و همراه با قارچ، سیبزمینی و گاهی سس قارچ
از نظر طعم و لطافت، روش فرانسوی و آرژانتینی بیشتر توصیه میشوند چون به بافت لطیف فیله احترام میگذارند.
طرز تهیه بیف مدالیون (Beef Medallion)
بیف مدالیون یکی از غذاهای شیک و محبوب است که معمولاً در رستورانهای لوکس سرو میشود. این غذا شامل قطعاتی از فیله گوشت گاو است که به صورت گرد و کوچک بریده شدهاند (شبیه به "مدال") و معمولاً با سسهای خاص مانند سس قارچ یا فلفل سرو میشوند.
مواد لازم برای ۲ نفر:
فیله گاو: ۴ عدد برش مدالیونی (هرکدام حدود ۱۵۰ گرم)
نمک و فلفل سیاه تازه: به مقدار لازم
روغن زیتون یا کره: ۲ قاشق غذاخوری
سیر لهشده: ۱ حبه
رزماری یا آویشن تازه: چند شاخه (اختیاری)
سس پیشنهادی: سس فلفل یا سس قارچ
طرز تهیه:
آمادهسازی گوشت برشهای گوشت را از یخچال درآورده و بگذارید به دمای محیط برسد. سپس دو طرف آن را با نمک و فلفل مزهدار کنید.
سرخ کردن تابهای چدنی یا ضخیم را روی حرارت زیاد گرم کنید. روغن یا کره را اضافه کنید. وقتی داغ شد، گوشتها را در تابه قرار دهید. هر طرف را حدود ۳–۴ دقیقه سرخ کنید تا قهوهای شود و سطح آن کاراملی شود. اگر استیک نیمپز یا مدیوم میخواهید، بیش از این نپزید.
اضافهکردن عطرها (اختیاری)در ۳۰ ثانیهی پایانی، سیر لهشده و شاخههای رزماری یا آویشن را اضافه کنید و با قاشق روغن داغشده را روی گوشت بریزید تا عطر جذب شود.
استراحت دادن گوشت را از تابه خارج کرده و روی آن فویل بگذارید تا ۵ دقیقه استراحت کند. این مرحله باعث حفظ آب گوشت میشود.
سروبا سس مورد علاقه مانند سس فلفل، سس قارچ یا سس قرمز مخصوص استیک و سبزیجات بخارپز یا پوره سیبزمینی سرو کنید.
چه کسی بیف مدالیون را اولین بار پخت؟
اطلاعات دقیق تاریخی درباره نخستین فردی که بیف مدالیون را پخته، موجود نیست؛ زیرا این غذا بخشی از سنتهای آشپزی اروپایی، بهویژه فرانسوی و ایتالیایی است. نام «مدالیون» از شکل گرد و کوچک برشهای فیله گرفته شده و احتمال زیاد اولین بار در آشپزی کلاسیک فرانسه در قرن ۱۸ یا ۱۹ بهکار رفته است.در آن زمان، استفاده از فیله گاو در اندازههای کوچک برای ایجاد وعدهای شیک و سبک رایج بوده است، و بعدها این روش به نام مدالیون (medallion) شناخته شد.